Centar za građansko obrazovanje (CGO) je juče ukazao na izrazito slab učinak primjene Programa pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji za period 2014 – 2018. U tom dijelu, i analiza Izvještaja o realizaciji obaveza iz ovog Programa, pripremljenih od strane MVPEI-a, koje je Vlada Crne Gore usvojila, jasno osvijetljavaju slabe tačke u sistemu, kad je riječ o realizaciji preuzetih obaveza u postavljenim rokovima.
Gledano po resorima, u neispunjavanju preuzetih obaveza, u zakonodavnom okviru, a posebno imajući u vidu odnos prepoznatih problema od strane Evropske komisije i nadležnosti koji pokriva, prednjači Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP), sa svega 11 realizovanih od 53 planiranih zakona i podzakonskih akata (ili skromnih 20%). Uvidom u nerealizovane obaveze, može se uočiti da se u najvećem dijelu radi o podzakonskim aktima odnosno uredbama, pravilnicima, odlukama. Ovi podzakonski akti ne utvrđuju nova prava i obaveze subjekata, već ih samo razrađuju i dopunjuju. Stoga, nema racionalnog objašnjenja za neispunjenje obaveza, jer se ovi akti pripremaju na nivou ministarstva. Uz to, treba naglasiti, da je njihova priprema od ključne važnosti za adekvatnu primjenu brojnih i važnih zakonskih tekstova.
Ništa bolji rezultati nijesu ni na nivou Ministarstva zdravlja, posebno u II kvartalu, gdje su od 10 preuzetih realizovane samo 2 obaveze.
S druge strane, Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija (MVPEI) od preuzetih 13 nije realizovao 12 aktivnosti. Gotovo sve obaveze se odnose na donošenje podzakonskih akata. Ono što u ovom slučaju brine je dato objašnjenje. Naime, navodi se da se pobrojani podzakonski akti ne mogu donijeti dok se ne sprovede usaglašavanje prijedloga određenog Zakona kod Sekretarijata za zakonodavstvo, što je pravno neodrživo. Naime, podzakonski akti se donose sa ciljem pune primjene zakona u praksi, tako da se ovi akti ne mogu donijeti bez usvojenih zakona.
Takođe, kada se pogledaju podaci u ukupnom zbiru, dinamika realizacije preuzetih obaveza od strane svih nadležnih institucija za 2014, u zakonodavnom okviru, je zabrinjavajuća iz dva razloga. Najprije, realizovano je svega 159 od 321 obaveza, odnosno nešto malo manje od 50%, i jasnom tendencijom pada u II kvartalu, sa svega 25 od 121 ili 20% realizovanih obaveza. Što se tiče strategijskog okvira, situacija je gotovo identična. Procenat ispunjenih obaveza je oko 50%, pri čemu je značajan pad u dinamici realizacije vidljiv u II kvartalu 2014. godine.
Navedeni podaci su ozbiljan pokazatelj svojevrsne blokade u ispunjavanju obaveza, posebno u II kvartalu 2014, koju bi trebalo ozbiljno analizirati prije nego se pristupi reviziji postojećeg dokumenta.
CGO zaključuje, kroz analizu navedenih zvaničnih podataka, da postoji zamor i zastoj u realizaciji preuzetih obaveza od strane nadležnih organa na putu Crne Gore ka EU, pa se postavlja i pitanje da li tu ima svjesne namjere odnosno političke odluke ili se radi o nedostatku kapaciteta? Posebno je problematično što se ovo dešava u praktično prvim fazama pregovaračkog procesa, a imajući u vidu da ozbiljne i temeljne reforme tek predstoje.
Ana Vujošević, koordinatorka programa