Povodom 28. januara – Dana zaštite podataka o ličnosti, Centar za građansko obrazovanje (CGO) apeluje na Agenciju za zaštitu ličnih podataka, ali i druge nadležne državne organe, da posvećenije rade na informisanju i edukovanju javnosti o značaju zaštite podataka o ličnosti, kao i na unaprijeđenju zakonodavnog okvira u ovoj oblasti kako bi bilo usklađeno sa najboljim evropskim standardima i praksama, i kao takvo dosljedno primijenjeno u Crnoj Gori.
Ustavom Crne Gore se posebno jemči svakom licu zaštita ličnih podataka, kroz zabranu upotrebe podataka o ličnosti van namjene za koju se ti podaci prikupljeni, i uz preduzimanje svih potrebnih mjera da se ti podaci zaštite od nezakonitog pristupa i zloupotrebe onda kada se ih organ posjeduje. Ovo ustavno načelo podrazumijeva i da pojedinac ima pravo da sam odredi kad, kako i u kojoj mjeri će se podaci o njemu saopštavati drugim licima, a ujedno ima pravo i na sudsku zaštitu u slučaju zloupotrebe njegovih ličnih podataka, a što je detaljnije propisano i postojećim Zakonom o zaštiti podataka ličnosti. No, u praksi se susrijećemo sa problemima na nekoliko nivoa.
Prvo, brojne su situacije kada državni organi svjesno i neosnovano prikrivaju informacije i kada postoji osnov da ti podaci budu dostupni na uvid relevantnim subjektima ili nadležnim organima, odnosno kada postoji interes javnosti za to a zloupotrebljavajući načelo zaštite ličnih podataka. Ovo prati i izostanak proaktivnosti nadležnih institucija da obezbijede objelodanjivanje podataka koji su od interesa za javnost (npr. podaci o zaradama javnih funkcionera i slično).
Drugo, često izostaje reakcija nadležnih organa kada se podaci o nekoj ličnosti iznose od strane pojedinaca, medija, drugih državnih organa, kroz neefikasno sankcionisanje i postupanje kojim bi se spriječila takva praksa.
Treće, u posljednje vrijeme primjećujemo rastući negativan trend objelodanjivanja ličnih podataka u pojedinim medijima onih koji su predmeti njihovih medijskih objava, a koji predstavljaju pripadnike osjetljivih kategorija društva. U tom pravcu bi trebalo uložiti dodatni napor u edukaciji medija i regulisanju tog aspekta medijskog izvještavanja.
Četvrto, s obzirom da živimo u doba razvijenih elektronskih komunikacija, zaštita podataka o ličnosti je naročito dobila na značaju, jer ovaj oblik komunikacija je učinio da su podaci o pojedincima dostupniji i da mogu biti lako zloupotrijebljeni. U Crnoj Gori ne postoji još dovoljno razvijena svijest o opasnosti koje ovo nosi, ali ni mehanizmi sankcionisanja onih koji na ovaj način zloupotrebljavaju lične podatke.
Stoga, CGO apeluje i na Ministarstvo unutrašnjih poslova da prilikom izrade najavljenog Nacrta zakona o zaštiti privatnosti ličnosti uzme u obzir sve ove probleme i da pruži odgovarajući zakonodavni odgovor u skladu sa evropskim standardima i praksama.
Konvencija o zaštiti lica u odnosu na automatsku obradu ličnih podataka predstavlja prvi dokument koji na evropskom nivou uređuje obaveze država u odnosu na zaštitu podataka o ličnosti, a otvorena je za potpisivanje 28. januara 1981. Ovaj dan obilježava se u svim zemljama Savjeta Evrope, a Savjet Evrope i Evropska komisija oblježavaju ga zajednički kao Evropski dan zaštite podataka o ličnosti.
Tamara Milaš, saradnica na programima