Na Međunarodni dan borbe protiv korupcije, Centar za građansko obrazovanje (CGO) poziva crnogorske nadležne institucije da konačno pitanje borbe protiv korupcije stave kao prioritetno, a posebno imajući u vidu devastirajuće posljedice korupcije kojima svakodnevno svjedočimo i ograničenja koja to nosi za ukupni proces demokratizacije i evropeizacije. Ukazujemo i da je marginalizovana a veoma važna borba protiv korupcije na lokalnom nivou.
Na ozbiljne nedostatke u borbi protiv korupcije ukazuje i Izvještaj Evropske komisije za Crnu Goru za 2019, kao i Nezvanični papir o stanju u pregovaračkim poglavljima 23 i 24. Oni apostrofiraju, u negativnom kontekstu, sudstvo i tužilaštvo, ali i rad Agencije za sprečavanje korupcije (ASK). Partijski inžinjering ne može izgraditi institucije koje će biti kredibilne i imati profesionalni kapacitet da produkuju mjerljive rezultate i to postaje svima jasno. U tom kontekstu očekivano i pada povjerenje u institucije koje bi morale biti stubovi sistemske borbe protiv korupcije.
Korupciju na lokalnom nivou građani najdirektnije osjećaju. Na žalost, ni tu antikoruptivni mehanizmi do sada nijesu pokazali nikakav učinak. Po zvaničnim podacima, 696 organa od ukupno 711 (ili 97.89%), u periodu od 2016. do kraja 2018, usvojilo je planove integriteta. Znači, veliki je broj onih koji su formalno ispunili tu svoju obavezu, ali se ta forma nije preslikala na suštinu. Takođe, velike su diskrepance u percepcijama i akcijama nadležnih organa i zainteresovanih nevladinih ogranizacija, medija, građana i drugih subjekata, čime se osnažuje postojeći jaz umjesto da se ujedinjuju snage u borbi protiv korupcije.
Na primjer, ovi planovi ukazuju da se među mjerama koje su u izvještajima ocijenjene kao realizovane najčešće one tzv. kontinuirane prirode, poput: edukacija zapošljenih, unaprijeđenja transparentnosti i unaprijeđenja informisanosti građana, ažuriranja internet stranica, itd. Ovim se, zapravo, nastavlja trend nerealizovanja ključnih mjera koje bi trebalo da doprinesu sprječavanju korupcije na lokalnom nivou, a prije svega zapošljavanja kadra sa odgovarajućom kvalifikacijom i popunjavanje sistematizovanih radnih mjesta u određenim organizacionim jedinicama. To je i faktičko i institucionalno priznanje da planovi integriteta, kao novi mehanizam, ne uspijevaju da razbiju sistem partijskog zapošljavanja u opštinama a što je jedan od najsnažnijih uzroka i posljedica korupcije na lokalnom nivou. Takođe, prema direktnim iskustvima naših istraživača sa terena, lokalne samouprave nemaju ni uspostavljene unificirane sisteme i jasne procedure za prijavu korupcije od strane građana i građanki, što ukazuje da sistem i dalje nije funkcionalan u planiranoj mjeri.
Rad na polju borbe protiv korupcije mora biti odlučniji i posvećen jer jedino tako možemo i očekivati potrebne rezultatie koji će voditi uspostavljanju sistema funkcionalne vladavine prava.
U okviru projekta „Smjestimo korupciju u muzej“, koji CGO sprovodi sa partnerima i uz podršku Delegacije EU u Crnoj Gori i kofinansiranje Ministarstva javne uprave, danas predstavljamo i ilustrativno štetu koju korupcija donosi svima nama a zbog izostanka neselektivne primjene zakona –
Mira Popović, koordinatorka programa