Povodom odluke Ministarstva zdravlja o dopuni ciljnih grupa za vakcinaciju, Centar za građansko obrazovanje (CGO) ponovo apeluje na donosioce odluka da ovom procesu pristupe odgovorno i sistematično i stvore neophodne uslove za obezbjeđivanje prava na jednaku dostupnost vakcinacije svim građanima i građankama Crne Gore uz vođenje računa o onima koji boluju od hroničnih bolesti i stoga predstavljaju dodatno ugroženu kategoriju.
CGO podsjeća da je ministarka zdravlja juče u Skupštini Crne Gore navela kako će vakcinacija, osim za sve građane od 65 do 69 godina, ali i za one koja se smatraju izuzetno klinički ranjivim kategorijama, bez obzira na godine, biti dostupna i nizu profesija, uključujući i zaposlene u Upravi policije, Vojsci Crne Gore, pomorce, zaposlene u medijima, prosvjetare (od jaslica do fakulteta), farmaceute, kao i zapošljene u državnim organima i organima lokalne samouprave. Na zvaničnom sajtu se nalazi nešto drugačija kategorizacija pa ostaje upitno koja je važeća i da li se tako otvara prostor za manipulaciju.
Strateška savjetodavna grupa eksperata (SAGE) utvrdila je šest principa na kojima se mora temeljiti uspostavljanje prioriteta – dobrobit, jednakost, reciprocitet, jednako poštovanje, nacionalna ravnopravnost i legitimitet. Čini se da ovi principi u Crnoj Gori nisu ispoštovani, a imajući u vidu da se proces vakcinacije, shodno odluci Ministarstva zdravlja, ne obavlja prema medicinskim, već prema funkcionalnim i ekonomsko-socijalnim kriterijumima.
U Nacionalnoj strategiji za uvođenje, distribuciju i primjenu COVID-19 vakcina detaljno su analizirane ciljne grupe i procijenjena njihova veličina. Međutim, to je uglavnom zanemareno u praksi, iako je ova Strategiji donešena upravo u mandatu ove Vlade.
CGO naglašava važnost vakcinacije onih koji prilikom obavljanja redovnih radnih zadataka dolaze u neposredni kontakt sa većim brojem ljudi, a što može dovesti do prenošenja i širenja zarazne bolesti Kovid-19, ali to mora biti zasnovano na unaprijed sprovedenim analizama.
CGO podsjeća da je i ranije ukazano od strane Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) da oni djelovi populacije koji nakon infekcije sa SARS-CoV-2 značajno češće razvijaju teže kliničke slike i komplikacije zbog kojih se moraju liječiti u bolnicima i kod kojih je smrtni ishod češći moraju biti prioritet u vakcinaciji u odnosu na ostale kategorije društva koje trenutno pripadaju ciljnoj populaciji za vakcinaciju.
Ministarstvo zdravlja je bilo dužno voditi računa o tome da kriterijumi za formiranje prioritetnih grupa za vakcinaciju ne smiju biti diskriminatorni, na način da bilo koju osobu dovode u povoljniji položaj bez razumnog medicinskog objašnjenja. Upravo iz tog razloga, svi građani imaju jednaka prava na vakcinaciju, uz formiranje realne procjene i izbjegavanje diskriminacije.
CGO cijeni da je obaveza Ministarstva zdravlja da napravi balans u svim aspektima zaštite stanovništva, umjesto privilegovanja pojedinaca, kao što su npr. lica zaposlena u državnoj upravi, koja možda nisu ni po čemu ugrožena i koja ne čine mali broj, a uz paralelno ignorisanje potrebe za vakcinacijom onog dijela stanovništva čije je zdravlje izloženo brojnim rizicima usljed pandemije.
Damir Suljević, saradnik na programima