Cijelo društvo, a ne samo Vlada, ulazi u EU. Zato je važno da se svi dijelovi društva kontinuirano obrazuju o složenoj tematici pregovora sa EU, a zajedničke inicijative nevladinog sektora i institucija u ovom pravcu su vrlo dragocjene, poručeno je sa završnog panela i dodjele diploma učesnicima i učesnicama Škole EU pregovora, koju je Centar za građansko obrazovanje (CGO) organizovao u okviru projekta “EvoEU: Mladi u akciji za evropsku budućnost!” uz podršku Ministarstvo evropskih poslova.
Tokom Škole EU pregovora, koja je trajala od septembra do novembra 2024. godine, 26 mladih ljudi iz različitih sfera djelovanja imalo je priliku da unaprijeđuje svoja znanja o ključnim apektima pristupanja EU, kao i da analiziraju izazove sa kojima se suočava Crna Gora na putu ka EU. Sa njima su radili predavači iz akademske zajednice, nevladinog sektora, diplomatskog kora, institucija i nezavisni stručnjaci koji su ih upoznali sa političkim i ekonomskim aspektima ovih integracija, procesom usklađivanja sa standardima EU, proceduralnom dinamikom pregovora kroz komparativno iskustvo članica i onih država koje još streme članstvu. Naglasak je stavljan i na poglavlja 23 i 24, kao ona sa kojima počinju i završavaju pregovori, ali i na one koji se odnose na ekonomske politike, životnu sredinu i klimatske promjene, kao i zajedničku poljoprivrednu politiku. Dodatno, organizovan je i trening o pisanju EU projekata, koji je pružio praktične instrukcije za razvoj i realizaciju projekata koji se finansiraju iz EU fondova, a prožimajuća tema bila je i uloga mladih u evropeizaciji društva.
Panelom “Značaj evropeizacije u oblikovanju budućnosti regiona – primjeri Crne Gore i Bosne i Hercegovine“, zaokružen je program Škole.
dr Predrag Zenović, glavni pregovarač Crne Gore sa EU, naglasio je važnost komunikacije procesa evropskih integracija sa građanima i građankama, a posebno sa mladima kako bi se održala dinamika procesa. „Priprema mladih za punopravno članstvo države u evropskoj zajednici predstavlja pravi zalog za budućnost. Jer, jedini način da se velika ideja evropskih integracija, sa svim obavezama koje ona nosi, prenese na buduće generacije jeste kroz rad sa onima koji će biti nosioci njene realizacije. A ova Škola je odličan primjer saradnje između Ministarstva evropskih poslova i nevladinog sektora“, ocijenio je on.
Zenović je ovu godinu opisao kao “vrijeme buđenja” za cijeli sistem evropskih integracija, a osvrnuo se i na početak svog mandata. “Taj period obilježava politički optimizam koji je nastao kada je postignut konsenzus između vlasti i opozicije. Formirala se politička volja da se upotpuni pravni sistem Crne Gore, otvore ključna poglavlja o vladavini prava i dobije čuveni IBAR“, kazao je Zenović, najavljujući da će „ukoliko Crna Gora uspješno završi sve predviđene aktivnosti do kraja godine, ukupni bilans biti: tri međuvladine konferencije, dobijeni IBAR, zatvorena četiri poglavlja, te izvještaj Evropske komisije koji je u potpunosti pozitivan“.
„Što se tiče Bosne i Hercegovine, nas uskoro očekuje izbor novog pregovarača. Naša situacija je dodatno složena zbog kompleksne ustavne strukture, ali je važno da svi na Balkanu iskoristimo ovaj period “medenog mjeseca” evropskih integracija i odgovornost za napredak je na nama – jer nismo uvijek izvršavali preuzete reforme,“ izjavio je Branimir Jukić, ambasador BiH u Crnoj Gori, tokom panela.
Dodao je da su evropske integracije konačno krenule u pozitivnom smjeru i da Crna Gora prednjači u tom procesu. „Bosna i Hercegovina može imati mnogo koristi od iskustva Crne Gore, koje je neprocjenjivo. Proces zatvaranja poglavlja po novoj metodologiji, s promijenjenim pravilima, čini crnogorsko iskustvo jedinstvenim i vrlo korisnim,“ ocijenio je ambasador. Jukić je istakao i da institucije u BiH već koriste crnogorsko iskustvo kao putokaz u svojim evropskim poslovima i izrazio uvjerenje da će to značajno doprinijeti nastavku reformi u BiH.
“Važna dimenzija CGO-a od osnivanja su alternativni obrazovni programi, a Škola EU pregovora je jedan od tih programa koji odgovara na potrebe učenja i razumijevanja koncepta i politika EU, ali i svega onog što crnogorske institucije i društvo treba da urade kako bi se demokratizovali do nivoa da dobijemo punopravno članstvo u tom klubu”, naveo je Petar Đukanović, programski direktor CGO-a, prilikom dodjele diploma.
“Zahvalna sam CGO-u što pokazuje da mladi treba da budu najbolje informisana grupa o EU i procesu pristupanja, ali i aktivno uključeni u afirmaciju evropskih ideja i standarda u Crnoj Gori. Predavanja eminentnih stručnjaka proširila su mi znanja o procesima i politikama vezanim za EU integracije, a stekla sam i nove vještine. Ovo će mi mnogo koristiti u profesionalnom razvoju kao državljanki Crne Gore koja, sprovodeći reformske procese, istrajava u namjeri da postane prva naredna članica EU”, cijeni Lejla Šabotić, studentkinja Pravnog fakulteta UCG, koja je uspješno završila Školu EU pregovora.
Slične utiske nakon Škole ima i Maša Babović, koja je završila master pravnih nauka i radi u advokatskoj kancelariji Gazivoda. “Škola EU pregovora je sjajan izvor nova informacija o EUi, ali i dobra prilika da učesnici upoznaju odlične sagovornike i profesionalce u svojim oblastima. Meni je mnogo značilo to što sam dobila dodatne informacije i pojašnjenja pojedinih pravnih instrumenata Unije,” navodi ona.
“Tokom skoro dva mjeseca rada, Škola EU pregovora CGO-a, osim dodatnog teorijskog znanja i razumijevanja EU procesa, pružila mi je i određena praktična znanja. Imala sam zadovoljstvo učiti od eksperata iz različitih oblasti evropskih integracija, prava, ekonomije i diplomatije. Na kraju, Škola nam je omogućila dodatno umrežavanje sa koleginicama i kolegama koji doprinose ovom procesu”, zaključuje Maja Samardžić, jedna od učesnica Škole koja radi u Skupštini Crne Gore pri Odboru za politički sistem, pravosuđe i upravu.
Nikola Obradović, saradnik na programima