Škola ljudskih prava je jedan od najstarijih programa koji se sprovodi u Centru za građansko obrazovanje, na koji smo izuzetno ponosni. Ponosnim nas čini 428 građana/ki, srednjoškolaca/ki iz čitave Crne Gore, studenata/kinja različitih fakulteta univerziteta u Crnoj Gori, aktivista/kinja NVO sektora, novinara/ki štampanih i elektronskih medija, prosvjetnih, kulturnih i naučnih radnika/ca, zapošljenih u vladinim organima i organima lokalne samouprave, aktivista/kinja političkih partija, i drugih koji su uspješno završili program obrazovanja o ljudskim pravima, od prve generecije, koja je počela sa radom u oktobru 2004. godine, pa sve do sedamnaeste generacije iz aprila 2013.
Program se tokom svog trajanja mijenjao i razvijao, kako u programskom, tako i u metodološkom i organizacionom smislu, ali i s obzirom na strukturu ciljne grupe i donatore koji su prepoznavali važnost da ga podrže. Vremenom je kvalitet Škole ljudskih prava prevazišao lokalne okvire i počeo dobijati širi regionalni značaj i podršku koja je rezultirala uključivanjem u regionalni program obrazovanja za ljudska prava i aktivno građanstvo na zapadnom Balkanu 2010. godine. Regionalni program se, pod pokroviteljstvom Norveškog ministarstva inostranih poslova, osim u Crnoj Gori odvija i na teritoriji Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije, Makedonije i Kosova. Ulaskom u regionalni program Centar za građansko obrazovanje dobio je mogućnost da u saradnji sa partnerskim organizacijama, osim organizovanja Škola ljudskih prava, osmišljava i sprovodi i druge aktivnosti usmjerene ka postizanju zajedničkog cilja koji se ogleda u doprinosu izgradnji demokratije, kulture ljudskih prava i mira u zemljama zapadnog Balkana.
Potreba za organizovanjem škole ljudskih prava proizilazi iz činjenice da koncept ljudskih prava još uvijek nije u potpunosti zaživio u crnogorskom društvu. Uprkos razvijenoj institucionalnoj i zakonskoj osnovi Crna Gora još nije društvo u kojem se u punoj mjeri poštuju ljudska prava usljed nepostojanja potpune posvećenosti institucija da zakone iz ove oblasti sprovode. Sa druge strane, građani, koji bi trebalo da budu glavni borci za svoja prava i nosioci pritiska na institucije da obezbijede zaštitu i promociju istih, još uvijek nedovoljno razumiju koncept ljudskih prava i značaj njihovog stalnog unapređivanja, nekada čak i poriču važnost poštovanja prava određenih društvenih grupa, što su sve prepreke koje koče razvoj Crne Gore u pravcu modernog i održivog multikulturalnog društva ravnopravnih građana/ki.
Škola ljudskih prava osmišljena je kao program alternativnog obrazovanja koji će građanima/kama ponuditi sva ona znanja i vještine neophodne za aktivno uključivanje u stvaranje društva kulture ljudskih prava, sa krajnjim ciljem uvođenja obrazovanja za ljudska prava u formalni obrazovni sistem. U tom pravcu u Centru za građansko obrazovanje aktivno djelujemo na polju zagovaranja za unapređenje sprovođenja građanskog vaspitanja i obrazovanja koji su već sastavni dio formalnog sistema, te snažnijeg prisustva tema iz oblasti ljudskih prava u okviru ovih nastvanih predmeta.
Škola ljudskih i manjinskih prava pruža široko teorijsko i praktično znanje o konceptu ljudskih prava, afirmiše kulturu ljudskih prava, inspirišući i motivišući ljude da se zalažu za svoja prava, kao i za prava onih koji nisu u mogućnosti da to urade sami i osnažuje ih da imaju direktniji uticaj u društvu u budućnosti.
Cilj Škole ljudskih prava je da doprinese unapređenju kulture ljudskih prava u Crnoj Gori što uključuje:
- razvijanje svijesti o važnosti poznavanja ljudskih i manjinskih prava kroz upoznavanje sa međunarodnim principima, instrumentima i dobrim praksama u oblasti ljudskih prava;
- promociju vrijednosti tolerancije koja će voditi do boljih odnosa izmedju različitih etničkih, vjerskih i marginalizovanih grupa;
- stimulisanje učesnika/ca da se uključe kao odgovorni/e građani/ke u kreiranje sopstvene budućnosti i ostvarivanje ljudskih prava.
Program škole je koncipiran tako da, osim što nudi učesnicima/cama važne činjenice o ljudskim pravima, utiče i na osnaživanje njihovih stavova i vještina važnih za razumijevanje i aktivno odnošenje prema problematici ljudskih prava u društvu. Učesnici/ce Škola ljudskih prava kroz intenzivan višednevni kurs, brojne radionice, forum teatar i projekcije filmova stiču znanja o konceptu ljudskih prava, počev od istorijata ideje i definicije koncepta, razvoju ljudskih prava kroz generacije, kulturi ljudskih prava, institucijama i zakonima koji stoje na raspolaganju građanima/kama kao sredstva zaštite ljudskih prava i zaštite od diskriminacije, pravima manjina sa posebnim akcentom na vilnerabilne i marginalizovane grupe.
Društveni kontekst u kojem se škole ljudskih prava odvijaju sadržaj je debata i rasprava kojima se u okviru Škole prati sve ono što se dešava u oblasti ljudskih prava kao rezultat procesa pristupanja Evropskoj uniji, procesa suočavanja sa prošlošću ali i globalnih političkih, društvenih i ekonomskih kretanja.
Učešće u regionalnom programu obrazovanja za ljudska prava i aktivno građanstvo dovelo je i do osnivanja omladinske grupe Centra za građansko obrazovanje koja nudi mogućnost bivšim učesnicima/cama Škola da nastave da se bave omladinskim aktivizmom u oblasti ljudskih prava nakon završetka škole.
Za trajanje i uspjeh škole ljudskih prava zaslužni/ne su brojni domaći i inostrani predavači/ce, njih 72, univerzitetski profesori/ce, stručnjaci/kinje iz oblasti ljudskih prava, advokata/ice, predstavnici/ce državnih institucija koje se bave promocijom i zaštitom ljudskih prava, medijski djelatnici/ce, aktivisti/kinje u borbi za ljudska prava koji su tokom godina prenosili svoja znanja učesnicima/cama.