Centar za građansko obrazovanje (CGO) podsjeća da je Crna Gora, odnosno Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija (MVPEI) kao nadležna institucija više puta najavljivala da će do kraja 2011. dobiti akreditaciju, tj. uvesti Decentralizovani implementacioni sistem (DIS) za upravljanje fondovima Evropske unije i prenos vlasništva nad ovim procesom sa Evropske komisije na Crnu Goru. Međutim, iako je označeni rok više puta odlagan, plan nije ispunjen i još uvijek postoje ograničenja u vidu administrativnih kapaciteta koje je u tome spriječavaju.
Ovakav odnos i neispunjavanje kriterijuma postavljenim od strane EU, znači odlaganje mogućnosti povlačenja sredstava u okviru komponenti III i IV i svakako nanosi štetu Crnoj Gori, koja zbog administrativnih ograničenja nadležne institucije, koja se prvenstveno ogleda u nestrateškom zapošljavanju lica koja ne posjeduju stručna znanja i iskustvo da se ovim poslovima bave, neće biti u mogućnosti da povlači novac za projekte, koji bi joj u suprotnom bili na raspolaganju. CGO cijeni da je to posljedica propusta kod izrade strateških dokumenata vezanih za reformu državne uprave, koji su rađeni bez funkcionalnih analiza ministarstava i drugih organa državne uprave.
Pravo korišćenja sredstava iz III i IV komponente imaju samo države sa statusom kandidata za članstvo u EU, nakon usvajanja odgovarajućih strateških dokumenata i decentralizacije sistema upravljanja. Osim prvog uslova, Crna Gora ostale nije ispunila, iako zavise isključivo od nas samih, odnosno od MVPEI-a.
U ovom trenutku, za Crnu Goru od posebnog značaja bila bi sredstva iz komponente IV koja podrazumijevaju podršku u oblasti razvoja ljudskih resursa i to: zapošljavanja, obrazovanja, naučnog i istraživačkog rad, ali i sredstva iz ostalih komponenti mogu biti načajna podrška u daljem sprovođenju neophodnih reformi na putu ka EU.
Ako se imaju u vidu i poruke koje sve češće stižu od strane Delegacije EU u Crnoj Gori, odnosno upozorenja da će dalja odlaganja uvođenja DIS-a dovesti do propuštanja prilika koje se Crnoj Gori otvaraju, postoji zabrinutost da nadležne institucije ili nijesu dovoljno ozbiljno pristupile ovom pitanju i poslu, ili nemaju potrebna znanja i vještine da ga sprovedu. Ovo dalje otvara pitanje sposobnosti crnogorske administracije da se uhvati u koštac sa brojnim nastupajućim zadacima i izazovima koji će slijediti u procesu pregovaranja sa EU, posebno ako se ima u vidu činjenica da nijesmo sposobni ni ispuniti one uslove koji nam donose direktne finansijske i druge koristi.
Ana Vujošević, Koordinatorka programa