Centar za građansko obrazovanje (CGO), u okviru projekta «Korupcija na lokalnom nivou – nulta tolerancija!», organizovao je danas panel diskusiju „Uticaj političke korupcije na proces donošenja odluka na lokalnom nivou“. Panel su otvorili Daliborka Uljarević, izvršna direktorka Centra za građansko obrazovanje (CGO) i Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa (IA).
Daliborka Uljarević je konstatovala da je politička korupcija posljednjih godina dobila zabrinjavajuće razmjere, i to upravo na lokalnom nivou i ocijenila da je „najgore i najopasnije što politička korupcija zaustavlja borbu protiv korupcije koju u društvu i državi započinju oni koji su svjesni njenih razarajućih posljedica.“ Ona se osvrnula i na aktuelna dešavanja „Mi u ovom trenutku imamo «slučaj Herceg Novi» – situaciju u kojoj postoje osnovane indicije da se radi o političkoj korupciji i promjeni izborne volje građana i građanki Herceg Novog. Tužilaštvo ima još jednu šansu da pokuša da se uhvati u koštac da ovim pitanjem. Do sada je propušteno dosta šansi – od Podgorice, preko Andrijevice, Nikšića, do afere “Snimak”, a upravo takvo nepostupanje nadležnih državnih organa, prvenstveno Vrhovnog državnog tužilaštva, bilo je izgleda ohrabrenje i Herceg Novom ovih dana, a ne treba isključiti i mogućnost da se opet u Podgorici desi neki sličan “transfer” mandata.“Uljarević je zaključila da «razne afere koje svoj generički izraz imaju u «Snimku» moraju biti okončane, ukoliko je cilj da se uspostavi funkcionalna demokratija.»
Stevo Muk je skrenuo pažnju da «politička korupcija nije ograničena samo na zloupotrebe u vezi sa izborima predstavnika (glasanjem za poslanike i odbornike) i glasanjem izabranih predstavnika za druge vršioce vlasti ( u parlamentima).” Iako je, prema njegovim riječima, tu najprepoznatljivija, on je podsjetio da je “zbog širokih ovlašćenja najizloženije korupciji mjesto gradonačelnik/predsjednika opštine, kao i mjesta odgovornih lica u javnim preduzećima i ustanovama, a naročito opštinskim agencijama za izgradnju i razvoj”. Takođe, ukazao je na izostanak proaktivnih tužilačkih istraga. Muk je detaljno govorio i o uticaju političke korupciju u oblasti zapošljavanja, javnih nabavki i javno privatnih partnerstava, a što se ogleda u “višku zapošljenih u svim opštinama kao posljedice zloupotreba mogućnosti bezgraničnog i neracionalnog zapošljavanja”, zatim “kršenja zakonskih procedura u oblasti javnih nabavki i izbjegavanju primjene transparentnih procedura”, kao i o “izostanku jasnih propisa, stručnih kapaciteta, transparetnosti, konkurencija i metodologije podjele rizika što sve predstavlja plodno tlo za korupciju u oblasti javno-privatnih parnerstava”.
Momčilo Vujošević, predsjednik odborničkog kluba Demokratske partije socijalista (DPS) u Podgorici se detaljno predstavio postojeći zakonodavni i institucionalni okvir borbe protiv korupcije na lokalnom nivou, i istakao „Veoma je tanka linija između nečega što se može karakterisati kao politička korupcija i ono što pojedini zastupaju kao svoj sopstveni stav. Prema važećem Zakonu o izboru odbornika i poslanika, mandati pripadaju pojedincima, a ne partijama i to je nešto što je evropski standard i u skladu sa demokratskim normama zemalja zapadne demokratije. Stoga, smatram da je pravo svakog pojedinca da svoje odluke donosi samostalno i da se one ponekad mogu razlikovati od onoga za šta se čvrsto zalažu partije koje predstavljaju“. Vujošević je zaključio sa konstatacijom da je „ za efikasniju borbu protiv korupcije potreban aktivan odnos svih društvenih aktera, ali ne onih koje preuzimaju nadležnosti institucija sistema blokadom sistema – zatrpavanjem bespotrebnim prijavama bez opreza, jer ako se institucije dožive uopšteno onda borba protiv korupcije postaje teško ostvarljiv cilj. Jačanje i institucionalna nezavisnost državnih organa stvaraće uslove za brže i bolje rješavanje ovih problema. Ne smije se zaboraviti da aktivno učešće građana, civilnog sektora i samih nosilaca političke vlasti doprinosi jačanju borbe protiv političke korupcije“
Aleksa Bečić, nosilac liste Socijalističke narodne partije (SNP) na lokalnim izborima u Podgorici se se sveobuhvatno osvrnuo na slučajeve političke korupcije sa kojima se susretao kao odbornik Glavnog grada koja se ogleda u kako je on istakao „konstantnom prekrajanju izborne volje građana i Podgorice i drugih gradova čime se obesmišljava sami čin izbora kao jedan od najvećih demokratskih postignuća i kod nas i u svijetu“. On je u dijelu « nedomaćinskog vođenje Glavnog grada», posebno obradio: slučaj Carine u dijelu raspolaganja gradsko-građevinskim zemljištem i načinom na koje je isto prodato na štetu opštine; zatim u dijelu javno-privatnog partnerstva slučaj Bazar, za koji je naveo da je opština imala minornu dobit u odnosu na privatnika sa kojim je ušla u partnerstvo i da je proces bio netransparentan; kao i brojne druge primjere kroz koje je ilustrovao nedovoljan stepen odgovornosti izvršne vlasti prema odbornicima, kao što je primjer stanova koje je gradonačelnik Podgorice raspodjelio “zaslužnim pojedincima čija su imena i danas pod velom tajne, jer u ovom slučaju nijesu zastupani interesi grada i građana u donošenju odluka već interesi pojedinaca, struktura i partija”
Slaviša Čurović, odbornik Demokratskog fronta u Podgorici, i član Građanskog kluba DF-a, je kao najbitniju prepreku u izgradnji demokratije istakao „kupovinu mandata kao nezabilježen fenomen koji je postao dio mračne svakodnevnica». On je dodao da Crna Gora ima dobar zakonodavni okvir, ali da problem u društvu nastane kada treba ići u primjenu istog. Čurović je zaključio da “Nema promjene klime u jednom društvu bez promjene jednog ovakvog sistema čiji kraj može biti jako opasan i jako dug”.
Panel je okupio oko 30 učesnika/ca iz lokalnih samouprava koje je projekat pokrivao, nadležnih državnih organa, političkih partija, NVO, medija, diplomatskih predstavnika, itd.
Projekat «Korupcija na lokalnom nivou – nulta tolerancija» ima za cilj jačanje uloge organizacija civilnog društva, lokalne samouprave i nadležnih državnih organa u razvoju politika, monitoringa i sprovođenja kampanja za smanjenje korupcije u lokalnim zajednicama Crne Gore. Konkretnije, projekat teži jačanju sprovođenja antikorupcijskih politika na lokalnom nivou, kao i povećanju svijesti građana/ki o značaju efektivnih antikorupcijskih mehanizama i postupaka u 14 crnogorskih opština: Podgorica, Cetinje, Nikšić, Danilovgrad, Herceg Novi, Kotor, Tivat, Budva, Bar, Rožaje, Pljevlja, Mojkovac, Kolašin, Plužine. U okviru projekta su u navedenim crnogorskim opštinama organizovani konsultativni treninzi, panel diskusije, praćena realizacija lokalnih akcionih planova i urađene studije politika na teme koje su prepoznate kao najriskantnije za pojavu i razvoj korupcije na lokalnom nivou.
Projekat „Korupcija na lokalnom nivou – Nulta tolerancija“ realizuje Centar za građansko obrazovanje (CGO) u saradnji sa NVO Institut Alternativa (IA) iz Podgorice, NVO Bonum iz Pljevalja i NVO Nada iz Herceg Novog, a podržava ga EU posredstvom Delegacije EU u Crnoj Gori kroz IPA 2011, uz sufinansiranje Kraljevske ambasade Norveške.
Svetlana Pešić, saradnica na programima