Centar za građansko obrazovanje (CGO) cijeni da su napori lokalnih samouprava u borbi protiv korupcije i dalje na nezadovoljavajućem nivou i da je neophodno da se ozbiljnije i posvećenije pristupi problemu korupcije, koji upravo ima razarajuće efekte na lokalnom nivou. U tom okviru je ključna politička volja i samih lokalnih vlasti koja ostaje nedovoljno izražena, a samim tim se otežava bilo koja aktivnost u ovom pravcu i opštinskih službenika/ca.
Kroz projekat „Korupcija na lokalnom nivou – nulta tolerancija!“, koji je CGO realizovao u saradnji sa NVO Institut Alternativa (IA) iz Podgorice, NVO Bonum iz Pljevalja i NVO Nada iz Herceg Novog, osvijetljeni su, između ostalog, brojni problemi koji se pojavljuju u izradi lokalnih akcionih planova za borbu protiv korupcije (LAP), njihovoj primjeni i izvještavanju. Opštine nijesu pokazale proaktivnost u ovom dijelu, već su doslovno pratile Model usklađenog akcionog plana za borbu protiv korupcije u lokalnoj samoupravi i prepisale aktivnosti, čime su u potpunosti ignorisale stvarne potrebe pojedinih sredina i samih građana/ki. Opštine, takođe, nijesu precizno predvidjele lokalnim budžetima sredstva za realizaciju svake aktivnosti previđene planom, čime se otvara pitanje njihove inicijalne spremnosti da uopšte primijene ove aktivnosti ako nijesu opredijeljena nikakva sredstva za ista. Izvještavanje o stepenu i kvalitetu realizacije ostaje nestandardizovano i neujednačeno, što dodatno otežava praćenja učinka u ovoj oblasti.
CGO podsjeća da opštine Rožaje i Ulcinj nikada nijesu usvojile akcione planove za borbu protiv korupcije na lokalnom nivou za 2013-2014, čime se pokazala potpuna nezainteresovanost vlasti ovih opština za obračun sa konkretnim problemima koji se tiču korupcije i funkcionisanje lokalne samouprave. Dodatno, novoosnovane opštine Petnjica i Gusinje, iako su usvojile prve budžete, nijesu usvojile lokalne akcione planove za 2014.godinu. Tako je od postojećih 23 opština, 19 usvojilo akcione planove za 2014.godinu, što čini 83% opština, i u tom dijelu se bilježi napredak u odnosu na neke ranije godine. No, treba podsjetiti da su opštine neusvajanjem LAP, direktno spriječile da se aktivnost iz Akcionog plana za poglavlje 23, koja se odnosi na usvajanje LAP-ova, u potpunosti realizuje u skladu sa predviđenim rokom, koji je bio do kraja 2013.godine.
Dodatno, kad je riječ o transparentnosti, ostaje nejasno zašto pojedine opštine, iako redovno ažuriraju svoje web stranice o različitim aktivnostima, nijesu objavile LAP za period koji se odnosi na 2014. godinu. Ukupno 7 opština (30%) nije objavilo LAP, a ni nacrte LAP i to: Berane, Kolašin, Žabljak, Ulcinj, Petnjica i Plav, dok opština Gusinje i dalje nema svoju web prezentaciju. CGO cijeni da su informacije o LAP za borbu protiv korupcije iste važnosti kao i druge aktivnosti opštine i da one moraju biti blagovremeno objavljene, kako bi bili dostupni građanima/kama na uvid u svakom trenutku u godini na koju se odnose.
CGO smatra da je neophodno da se na lokalnom nivou jačaju postojeći i iniciraju novi mehanizmi za borbu protiv korupcije uz puno uvažavanje preporuka civilnog sektora, kako bi ovaj proces mogao da proizvede mjerljive i održive rezultate.
Na 100. sjednici Vlade, održane 19. februara 2015. usvojen je Revidirani akcioni plan za poglavlje 23 – Pravosuđe i temeljna prava, u kojem je jedna od planiranih aktivnosti priprema i usvajanje AP za borbu protiv korupcije za svaku jedinicu lokalne samouprave na osnovu Modela AP za borbu protiv korupcije u lokalnoj samoupravi (2013-2014). Međutim, nije jasno da li se to odnosi na prethodni period ili se opštine obavezuju da to učine i 2015. godine na osnovu istog modela, jer je postavljeni rok neprecizan, odnosno navodi se «decembar 2014. i kontinuirano», što dodatno zbunjuje. Opštine, koje nijesu usvojile akcione planove za protekli period, ne mogu retroaktivno realizovati aktivnosti, već moraju usvojiti nove akcione planove, uz očiglednu potrebu donošenja nove strategije borbe protiv korupcije na lokalnom nivou.
Nikola Djonović, koordinator programa