Podgorica, 5. april 2015.
Vlada Crne Gore dužna je da osigura uslove za razvoj medijskog pluralizma odnosno kvalitetnog informisanja građana Crne Gore o svim pitanjima od javnog interesa. Blokada računa nezavisne TV Vijesti zbog poreskih dugova je posljedica nedosljedne primjene zakonskih propisa u sferi medija.
Zakoni se moraju poštovati i porezi plaćati, što ne negira ni rukovodstvo TV Vijesti. Ali, zakoni moraju za sve jednako važiti, a ne da se primjenjuju selektivno. U tom dijelu, vlasti su morale djelovati kako bi spriječile godinama prisutnu nelojalnu konkurencija na skromnom marketinško-mediijskom tržištu u Crnoj Gori. Nezavisna televizija „Vijesti“ se na tržištu takmiči sa televizijama koje skoro čitav svoj program proizvode u Srbiji, a emituju u Crnoj Gori i sa RTCG koja se finansira novcem građana, pa i onda kada pravi enormne gubitke. Televizije čije su matične kuće u Srbiji uzimaju najveći dio sredstava od marketinga, a imaju zanemarljive troškove u Crnoj Gori jer zapošljavaju mali broj ljudi i nemaju troškove za proizvodnju programa kao što ih imaju druge televizije. Takođe, televizije čije su matične kuće u Srbiji godinama ne ispunjavaju zakonom i podzakonskim aktima utvrđene minimalne kvote u sopstvenoj proizvodnji i niko ih godinama nije opomenuo ili zabranio njihov rad shodno zakonu. Javnosti su dostupni podaci samo iz maja 2012. godine koji pokazuju da pojedine televizije ne ispunjavaju minimalne standarde, a i dalje funkcionišu, iz čega se jedino može zaključiti da se radi o miljenicima Agencije za elektronske medije na koju dominantno imaju uticaj vladajuće političke stranke. Konačno, nema nikakvog razloga da se prema TV Vijesti ne primijeni isti način otplate duga i odobri razuman rok u kojem će isti biti plaćen, kao što se to redovno radi prema brojnim drugim subjektima iz javnog i privatnog sektora.
TV Vijesti se našla u ovoj teškoj situaciji i zbog toga što Vlada Crne Gore već godinama odbija uspostaviti kriterijume za finansiranje medija po različitim osnovama, pri čemu dostupne informacije ukazuju na privilegovanje određenih medija. Tako je u 2013.godini od 251 organa javnog sektora, na osnovu dostupnih podataka za 169 organa koje je dobio Centar za građansko obrazovanje (CGO), u medije uloženo iz Budžeta Crne Gore 2.144.429,00 EUR, od čega su TV Vijesti, kao televizija koja uživa najveći stepen povjerenja, dobile samo 36.397,00 EUR.
Dodatno, do skoro je država imala vlasnički udio u štampanom listu „Pobjeda“ od 84,7 %, čime je direktno kršila važeći Zakon o medijima više od deceniju (1), za što niko nikada nije snosio odgovornost. U navedenom periodu, ukupna državna pomoć „Pobjedi“ iznosila je 5.748.170,00 EUR, po podacima Komisije za kontrolu državne pomoći(2). Ukupni dugovi „Pobjede“ na dan prodaje bili su 10.500.000,00 EUR, od čega je najveći dio duga bio ka državi, i to 7.600.000,00 EUR. Kada se tome dodaju podaci da je Ministarstvo finansija, u septembru 2014, platilo 5.6 miliona EUR za kredite koje je „Pobjeda” imala kod Societe General i Erste banke, a tokom 2011. i 2012. godine 1.7 miliona EUR na ime aktiviranih garancija od strane Societe General Montenegro banke, kao i da je Vlada, tokom 2013, preuzela 2.8 miliona EUR duga tog preduzeća za poreze i doprinose zapošljenih, dolazi se do cifre koja premašuje više desetina miliona eura.
Takođe, u finansijskom izvještaju za 2013. za RTCG je iskazan ukupan budžet u iznosu od 11.938.329 EUR, od čega je iz budžeta Crne Gore izdvojeno 7.468.449 EUR. Uz navedeni iznos, RTCG je kao vanredni prihod uračunala i iznos od 2.400.000 EUR. Ovaj iznos odnosi se na preuzete obaveze RTCG, u skladu sa Zakonom o budžetu Crne Gore za 2013. i Ugovorom koji je RTCG zaključila sa Ministarstvom kulture i Ministarstvom finansija, o preuzimanju duga (3). Dakle, ukupna izdvajanja iz budžeta Crne Gore u cilju finansiranja javnog servisa, po više osnova je 9.848.449 EUR i čini 82, 5 % ukupnih prihoda. U Izvještaju Državne revizorske institucije o reviziji Predloga zakona o završnom računu Budžeta Crne Gore za 2013, može se vidjeti detaljna struktura preuzetih obaveza RTCG-a od strane države. Po navedenom Izvještaju, Vlada je preuzela otplatu dugova RTCG u skladu sa Članom 11 Zakona o budžetu Crne Gore za 2013. godinu i zaključcima Vlade Crne Gore (4) u iznosu od 2.396.724,05 EUR, kojim su preuzete obaveze prema EUROPEN Broadcasting Union u iznosu od 1.100.000,00 EUR, poreski dug u iznosu od 900.000,00 EUR i dug prema Elektroprivredi Crne Gore a.d. Nikšić u iznosu od 400.000,00 EUR (5).
Godinama se ništa ne čini da se konačno stave u funkciju sredstva namijenjena podsticanju medijskog pluralizma. Na osnovu Zakona o elektronskim medijima i Zakona o igrama na sreću, veoma mala sredstva od igara na sreću dodjeljuju se manjem broju elektronskih medija. Nedavno je pri Agenciji za elektronske medije osnovan Fond za podršku radio stanicama koji se finansira iz takse koja se plaća prilikom registrovanja vozila. Na taj način su TV stanice diskriminisane u odnosu na radijske. Potrebno je osigurati sredstva koja će biti namijenjena i TV stanicama.
Da su Vlada i regulatori ranije primjenjivali zakone jednako prema svima, veliki broj medija danas ne bi ni funkcionisao, a oni koji su značajni za informisanje građana o temama od javnog interesa danas bi bili u boljoj finansijskoj situaciji. Zbog nečinjenja državnih institucija i neprimjenjivanja zakona na isti način prema svima, na udaru su se našli oni od kojih država Crna Gora može da ima korist.
Ana Novaković, izvršna direktorka Centra za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO)
Daliborka Uljarević, izvršna direktorka Centra za građansko obrazovanje (CGO)
Ljupka Kovačević, koordinatorka, ANIMA
Maja Raičević, izvršna direktorka Centra za ženska prava
Marina Vujačić, izvršna direktorka Udruženja mladih sa hendikepom Crne Gore (UMHCG)
Stevo Muk, predsjednik UO Instituta alternativa
Vanja Ćalović, izvršna direktorka Mreže za afirmaciju nevladinog sektorka (MANS)
Zlatko Vujović, predsjednik UO Centra za monitoring i istraživanja (CeMI)
(1) Pobjeda“ je prodata 14. oktobra 2014, a po Zakonu o medijima krajni rok za transformaciju „Pobjede“ bio je 24. novembar 2003.
(2) http://www.kkdp.me/index.php?IDSP=209&jezik=lat
(3) http://www.rtcg.me/rtcg/poslovanje.html
(4) Broj 08‐1930/2 od 01.08.2013. godine, broj 08‐1930/7 od 21.11.2013. godine
(5) http://www.dri.co.me/1/index.php?option=com_content&view=article&id=96&Itemid=128&lang=sr