Povodom 28. januara – Međunarodnog dana zaštite podataka o ličnosti, Centar za građansko obrazovanje (CGO) upozorava na nizak stepen zaštite ličnih podataka, ali i odsustvo svijesti nadležnih u Crnoj Gori o važnosti ovog pitanja. CGO poziva odgovorne u Vladi da pristupe usklađivanju domaćeg zakonodavstva sa Opštom uredbom Evropske unije o zaštiti ličnih podataka (GDPR), koja je na nivou Evropske unije stupila na snagu još 2018. godine.
Izvještaj o realizaciji Programa pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji 2021-2023, za 2021. godinu, koji je Vlada usvojila na 56. sjednici 26.01.2021, ukazuje da Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) nije izvršilo planiranu pripremi nacrta novih zakona, odnosno izmjena i dopuna važećih zakona koji uređuju ovu oblast, a što je jedna od obaveza u okviru Poglavlja 23. U Izvještaju se navodi da, osim Zakona o zaštiti podataka o ličnosti, nije pripremljen ni Zakon o zaštiti podataka o ličnosti za organe koji se bave sprječavanjem, istragama i gonjenjem učinilaca krivičnih djela i izvršenjem krivičnih sankcija.
GDPR uspostavlja veće standarde zaštite ličnih podataka, jačajući u tome i ulogu organa za zaštitu ličnih podataka, a istom se predviđa i mogućnost izricanja kazne do 20 miliona eura. Crna Gora bi, shodno preuzetim predpristupnim obavezama, morala uskladiti svoje zakonodavstvo sa pravnom tekovinom EU, što uključuje i obavezu da se u aktuelna zakonska rješenja, prvenstveno Zakon o zaštiti podataka o ličnosti, integrišu odredbe GDRP-a, a sa ciljem da se osigura jednak stepen zaštite građana Crne Gore u odnosu na građane EU.
U procesu zaštite ličnih podataka, CGO ističe neophodnost aktivnijeg i kvalitetnijeg učešća Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama (AZLP), kao organa odgovornog za kontrolu nad poštovanjem zakona. Nažalost, to do sada nije bio slučaj, imajući u vidu da je kontroverzno mišljenje Savjeta tog organa 2020. godine dovelo do masovnog kršenja prava na privatnost lica, čiji su lični podaci kompromitovani na osnovu takvog mišljenja i odluke Vlade donešene na osnovu njega.
CGO podsjeća javnost i da je nedavno donešena prva presuda kojom je određena naknada zbog povrede prava jednog od tih lica, čiji su podaci objavljeni pod izgovorom prevencije širenja COVID-19 virusa. Nakon što je ovakva Odluka Vlade ukinuta od strane Ustavnog suda, postavljeno je i pitanje legitimiteta AZLP da sprovodi dalje aktivnosti u pravcu zaštite podataka. Zbog spornog mišljenja, Skupština je krajem prethodne godine donijela odluku o razrješenju dva člana Savjeta AZLP, koja su činila većinu u donošenju te odluke.
CGO očekuje da će se u narednom periodu pristupiti pripremi neophodnih zakonskih rješenja, ali i da će se što prije iznaći rješenja za imenovanje nedostajuća dva člana Savjeta AZLP, radi ostvarivanja kontinuiteta rada te institucije. Izražavamo nadu da će novi članovi Savjeta biti birani po kriterijumu stručnosti i profesionalnog integriteta, što u odnosu na dosadašnje sastave nije uvijek bio slučaj.
Damir Suljević, saradnik na programima