Centar za građansko obrazovanje (CGO) godinama ukazuje da visok broj diploma “LUČA” ne prati izvrsnost u znanju koja bi trebalo da stoji iza njih, pa je stoga pozitivno da ove godine počinjemo bilježiti mali pad u broju “lučonoša” u odnosu na prethodnih nekoliko godina kada smo dostizali rekordne cifre, jer se time možda ide ka realnijoj slici.
Tokom protekle školske godine, prema podacima Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija, imamo nešto manji broj diploma “LUČA” i na nivou osnovnog i srednjeg obrazovanja, iako ostaje sumnja da i ovaj procenat ne oslikava istinske zasluge dobitnika ove nagrade.
Na to opominju i rezultati (ne)znanja i na nedavno sprovedenoj eksternoj provjeri, poput onog sa maturskog ispita iz CSHB kada je od skoro 16% odlikaša samo 2,13% imalo odlično znanje. Naravno, tu su i hronično loši rezultati PISA testiranja.
U posljednjih sedam godina, broj “lučonoša” u srednjim školama se kretao između 15 i 20%, pri čemu je u 2023/2024 to iznosilo 16.85% ili 827 dobitnika/ca na 4908 učenika/ca. Istovremeno, za osnovne škole sada je to 11.98% ili 950 “lučonoša” na 7928 učenika/ca, a fluktuacija za taj obrazovni nivo posljednjih godina bila je između 12 i 16%.
CGO cijeni da se mora mijenjati način vrednovanja ili ocjenjivanja znanja učenika/ca u Crnoj Gori, ukoliko se ide ka ostvarenju većih postignuća na nivou obrazovanja, usvojenih vještina i kompetencija, na koje zapravo treba da budu fokusirani i učenici i nastavnici, a ne na ocjene. Ne treba zaboraviti da i dvojke treba da predstave određene rezultate koje doprinose unaprijeđenju, jer se radi o pozitivnom ishodu usvojenih vještina ili znanja, a da su petice izvrsnost i pregalaštvo posebnog karaktera.
Napomena: prema ranijim podacima Ministarstva prosvjete dostavljenim CGO-u tokom 2022. godine u školskoj 2021/2022 bilo je ukupno 7349 učenika/ca IX razreda na kraju godine i 1083 “Luče”, a 2024. godine podatak Ministarstva za istu godinu je 7311 učenika/ca i 1103 „Luče“. Takođe, prema istim podacima Ministarstva iz 2022. godine u školskoj 2021/2022 bilo je ukupno 5383 učenika/ca IV razreda na kraju godine i 1096 “Luča”, a 2024. godine podatak Ministarstva za istu godinu je 5237 učenika/ca i 1031 „Luča“. Iz ovih razloga nastaje mala razlika između ranije objavljenih podataka CGO-a i ovih sada za 2021/2022 školsku godinu.
Snežana Kaluđerović, viša pravna savjetnica