PREDLOG IZMJENA ČLANOVA VAŽEĆEG ZAKONA O IZBORU ODBORNIKA I POSLANIKA
Podgorica, 10.10.2013.
Obavještavamo javnost da će nevladine organizacije Centar za ženska prava, Akcija za ljudska prava, Anima Kotor, Centar za građansko obrazovanje, Centar za prava djeteta, Centar za razvoj nevladinih organizacija, Centar za romske inicijative, Evropski pokret u Crnoj Gori, Građanska alijansa, Institut za socijalnu inkluziju, Juventas, SOS telefon Nikšić, Sigurna ženska kuća, Udruženje paraplegičara Podgorica, Vladavina prava, Predsjedniku Skupštine Crne Gore, Radnoj grupi za izgradnju povjerenja u izborni proces, predsjednicima parlamentarnih političkih partija i poslanicama/ima uputiti predlog izmjena članova važećeg Zakona o izboru odbornika i poslanika u cilju obezbjeđivanja većeg učešća žena u političkom životu Crne Gore.
U tom pravcu, pozdravljamo inicijativu Zaštitnika ljudskih prava i sloboda za donošenje Zakona o izmjenamama i dopunama Zakona o izboru odbornika i poslanika, kao i amandmane koje su u istom cilju predložili Socijalistička narodna partija (SNP), Pozitivna Crna Gora i Centar za monitoring (CEMI), jer se odnose na izmjene postojećeg zakona koje i mi zagovaramo.
Podsjećamo da su poslanici i poslanice Skupštine Crne Gore u septembru 2011. godine, usvojili Zakon o izmjenama i dopunama zakona o izboru odbornika i poslanika, svjesno izbjegavši usvajanje predloga amandmana koji je jedino mogao garantovati suštinsku promjenu, kada je u pitanju veće učešće žena u radu Skupštine Crne Gore i lokalnih samouprava, u kojem je traženo da podnosilac izborne liste kandiduje ne manje od 1/3 lica manje zastupljenog pola, kao i da se na izbornoj listi među svaka tri kandidata, počev od prvog do trećeg kandidata, od četvrtog do šestog kandidata i tako redom, kandiduje najmanje jedno lice manje zastupljenog pola.
Propust da se usvoji pomenuto rješenje je nedvosmisleno dokazao nedostatak političke volje za postizanje ravopravnosti za koju se Crna Gora zvanično zalaže, uprkos činjenici da su pomenuti predlog zajednički formulisale predstavnice svih parlamentarnih partija u Crnoj Gori, predstavnice međunarodnih i domaćih nevladinih organizacija i ekspertkinje u oblasti ženskih prava i izbornog zakonodavstva i uputile Predsjedniku Skupštine Crne Gore u maju 2011. godine.
Danas, dvije godine kasnije, nalazimo se pred istom potrebom da mijenjamo Zakon o izboru odbornika i poslanika, čiji su rezultati nakon posljednjih izbora – porazni.
Naime, iako žene u Crnoj Gori čine nešto više od polovine populacije i predstavljaju veći dio glasačkog tijela, procenat njihovog učešća u predstavničkim tijelima i na mjestima odlučivanja je među najnižim u Evropi – svega 16 % u Skupštini Crne Gore. Uočljiva je politička tendencija da u pojedinim parlamentarnim odborima (Ustavnom odboru, Odboru za bezbjednost i odbranu, Odboru za ekonomiju, finansije i budžet, Odboru za antikorupciju i Komisiji za praćenje i kontrolu postupka privatizacije) nema niti jedne žene, dok su i predsjednik i potpredsjednici Skupštine muškarci. U Vladi Crne Gore su samo tri žene. Samo je jedna žena predsjednica opštine, od ukupno dvadeset jedne opštine u Crnoj Gori, dok je učešće žena među odbornicama 14%.
Stoga zahtijevamo od Predsjednika Skupštine Crne Gore, predstavnika Radne grupe za izgradnju povjerenja u izborni proces, poslanika i poslanica svih političkih partija – da iskažu punu političku zrelost i odgovornost za sve do sada deklarativno iskazano kada je u pitanju rodna ravnopravnost, te da podrže priloženi predlog amandmana. To je i obaveza koja proizilazi iz Ustava Crne Gore, Zakona o rodnoj ravnopravnosti, niza obavezujućih nacionalnih dokumenata poput Akcionog plana za poglavlje 23 (mjera 3.6.2.11 i 3.6.2.12 ), Akcionog plana za postizanje rodne ravnopravnosti 2013-2017 (mjera 7.1.1.), kao i brojnih međunarodnih konvencija kojima se Crna Gora obavezala na vođenje politike rodne ravnopravnosti.
Zahtijevamo da Predsjednik Skupštine Crne Gore, kao deklarisani socijaldemokrata i kao predsjedavajući Parlamentarne skupštine OEBS-a podrži predložene amandmane, tim prije što oni omogućavaju realizaciju preporuka OEBS-a/ODILJP-a i Savjeta Evrope o većem učešću žena u političkom životu, zatim Rezolucije Evropskog parlamenta o statusu žena na zapadnom Balkanu (4. april 2013.), kao i obavezujućih preporuka Komiteta Ujedinjenih nacija za zabranu diskriminacije žena (novembar 2011.), koje od države Crne Gore zahtijevaju da do kraja 2013. mijenja izborno zakonodavstvo „osiguravajući da u svakoj grupi od tri kandidata na izbornim listama političkih partija bude najmanje jedna žena“.
S poštovanjem,
Centar za ženska prava
Maja Raičević
ANIMA,Kotor
Ljupka Kovačević
Akcija za ljudska prava
Tea Gorjanc Prelević
Centar za građansko obrazovanje
Daliborka Uljarević
Centar za prava djeteta
Rajka Perović
Centar za razvoj nevladinih organizacija
Ana Novaković
Centar za romske inicijative
Fana Delija
Evropski pokret u Crnoj Gori
Momčilo Radulović
Građanska alijansa
Edina Hasanaga Čobaj
Institut za socijalnu inkluziju
Andrija Đukanović
Juventas
Ivana Vujović
SOS telefon Nikšić
Nataša Međedović
Sigurna ženska kuća
Ljiljana Raičević
Udruženje paraplegičara Podgorica
Dejan Bašanović
Vladavina prava
Tanja Jovović
Predlog amandmana u nastavku:
PREDLOG AMANDMANA NEVLADINIH ORGANIZACIJA NA VAŽEĆI ZAKON O IZBORU ODBORNIKA I POSLANIKA
Član 39a mijenja se i glasi:
Podnosilac izborne liste dužan je da na izbornoj listi kandiduje ne manje od 1/3 lica manje zastupljenog pola.
Na izbornoj listi među svaka tri kandidata, počev od prvog do trećeg kandidata, od četvrtog do šestog kandidata i tako redom, kandiduje se najmanje jedno lice manje zastupljenog pola.
Ukoliko izborna lista ne ispunjava uslove iz stava 1 i 2 ovog člana smatraće se da sadrži nedostatke za proglašenje izborne liste, a podnosilac izborne liste biće pozvan da otkloni nedostatke liste, u skladu sa ovim zakonom.
Podnosiocu izborne liste koji ne otkloni nedostatke iz stava 3 ovog člana Izborna komisija odbiće proglašenje izborne liste u skladu sa ovim zakonom.
Član 96 mijenja se i glasi :
Mandati koje je izborna lista dobila dodjeljuju se kandidatima prema redosljedu na izbornoj listi.
Ne manje od 1/3 mandata koje je izborna lista dobila dodjeljuje se licima manje zastupljenog pola.
U članu 104 poslije stava 2 dodaju se dva nova stava koji glase:
Izuzetno od stava 2 ovog člana, ukoliko mandat prestane kandidatu iz reda manje zastupljenog pola, umjesto njega izabraće se prvi sledeći kandidat iz reda manje zastupljenog pola.
Ukoliko na izbornoj listi sa koje je odbornik, odnosno poslanik izabran nema više kandidata manje zastupljenog pola, izabraće se onaj kandidat koji je sledeći prema redosljedu na listi“.
Postojeći stavovi 3, 4, 5 i 6 postaju stavovi 5, 6, 7 i 8.