U okviru trećeg dana Festivala filma o ljudskim pravima UBRZAJ 2013 podgorička publika će imati priliku da odlgleda tri nova filma – Više od meda, Gulabi banda i Epizoda u životu sakupljača željeza, a projekcije su u 17h00, 19h00 i 21h30. Tokom prva dva dana projekcija, odziv publike je prevazišao sva očekivanja organizatora.
Prvi na programu, od 17h00, je ostvarenje Više od meda reditelja oskarovca Markusa Imhoofa predstavlja svojevrsni omaž pčelama kao nezamjenljivom elementu u lancu ishrane. Način na koji su prikazane u ovom filmu sadrži fascinantne detalje o samoj anatomiji pčela. Film se fokusira na tzv. pojavu “colony collapse disorder” (CCD sindrom), a odnosi se na nestanak pčela širom svijeta, što povlači nestanak drugih živih bića. Na ovaj specifični fenomen kojim se film bavi, jos prije pedeset godina, ukazivao je i Albert Ajnštajn, ističući simbiotski odnos koji povezuje ove sakupljače polena i čovječanstvo predviđajući: “Nestanu li pčele s planete Zemlje, čovjeku ostaju samo četiri godine života”. Ovaj film je pobrao brojne nagrade za najbolji dokumentarni film u 2013. u Njemačkoj, Švajcarskoj, Austriji, SAD, Velikoj Britaniji, itd.
U 19h00 biće prikazan film Gulabi banda, indijske režiserke Ništha Džain koji donosi priču o neobičnoj Gulabi bandi, koji čini grupa seoskih žena. Predvođene energičnom i harizmatičnom Sampat Pal, one putuju daleko da bi se borile za prava žena i Dalita. Članice Gulabi bande nailaze na otpor, apatiju, korupciju, čak podsmijeh. Ponekada su cijela sela u dosluhu protiv njih u cilju zaštite počinioca nasilja. Gulabi sestrinstvo najveća je ženska aktivistička grupa na svijetu i broji više od 20.000 članica, a osnovačica pokreta je glavna protagonistkinja filma Sampat Pal Devi. Film nas vuče u centar sukoba koji se svakodnevno dešavaju u ruralnim područjima Indije kroz kompleksnu, uznemirujuću, ali u isto vrijeme i ohrabrujuću priču. Životne priče ovih žena oslikavaju praktični ruralni feminizam koji se pokušava razviti u patrijarhalnom društvu i suprotstavlja ga urbanom feminizmu. Ovaj film izuzetne vrijednosti pred nas stavlja vječita pitanja: Da li je moguće ličnim primjerom uticati na promjene? Da li je moguće u zemlji u kojoj i dalje postoji podjela po kastama i strogi zakoni za one koji se usude dirnuti u vjekovnu tradiciju, u zemlji u kojoj postoje Daliti ili izopšteni i u kojoj su žene obespravljene ostvariti promjenu i tražiti pravdu? Film Gulabi banda budi nadu da ipak nije sve izgubljeno dok i dalje postoje ljudi koji pružaju otpor kao svjetionici u mraku korupcije, laži i apatije.
Epizoda u životu sakupljača željeza, režisera Danisa Tanovića, prvog BiH dobitnika Oscara, na programu je u 21h30. Bolna istinita priča o Nazifu koji izdržava porodicu sakupljajući staro gvožđe, ali jedva sastavlja kraj sa krajem prikazuje surovu istinu o teškom životu i diskriminaciji kojima su i danas izloženi pripadnici određenih društvenih grupa. Njegova supruga Senada je u kritičnom stanju jer joj je dijagnostifikovan pobačaj sa trećim djetetom, a kako nema zdravstveno osiguranje bolnica traži da za tretman bude uplaćeno 980 konvertibilnih maraka – cijelo bogatstvo za skromnog skupljača željeza. Uprkos Nazifovim molbama, Senadu ne žele operisati i ona se mora vratiti kući. Narednih deset dana, Nazif će uraditi sve što je u njegovoj moći da spasi Senadin život – očajnički sakupljajući još otpadnog metala, tražeći pomoć na brojnim adresama, a njegovo traganje prikazuje okrutnost savremenog društva koje često nijesmo svjesni. Ovo je dirljiva priča o jednoj od najmarginalizovanijih društvenih grupa, ali i solidarnosti koja nije izumrla u našim društvima. Sam Nazif Mujić je na slavnom je Berlin Film Festivalu “u prašini” ostavio Matta Damona i Juda Lawa osvojivši nagradu za najbolju mušku ulogu u ovom filma.
Tokom prva dva dana prikazana su četiri filma, a nakon svečanog otvaranja filmom Čin ubistva, publicu su drugog festivalskog dana predstavljeni Albertov put, Obrana i zaštita i Halimin put. Oni koji su ispratili prvu projekciju, prisustvovali su obraćanju režisera Albertovog puta – Predraga Bambića, s kim su, po završetku projekcije, diskutovali o različitim temama iz oblasti ljudskih prava i rada na ovom filmu.
Festival traje do 20. decembra, a realizuje ga Centar za građansko obrazovanje (CGO) u saradnji sa Crnogorskim narodnim pozorištem i Beldocsom, uz podršku Kanadske ambasade.
Dragana Koprivica, PR Festivala