Centar za građansko obrazovanje (CGO) je istražujući koliko se sredstava iz javnih fondova ulaže u finansiranje nevladinih organizacija i političkih partija utvrdio da postoje velike disproporcije u pristupima ovim ključnim participativne demokratije u Crnoj Gori.
U Crnoj Gori je registrovano 3,808 nevladinih organizacija i fondacija, kojima je u periodu od 2013. – 2015. za različite projektne aktivnosti dodijeljeno 9.214.330,68 €, što su proporcionalno značajno manja sredstva u poređenju sa onima koja se izdvajaju za NVO u regionu i u zemljama EU.
NVO su sredstva uglavnom dobijale putem konkursa Komisije za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću i to 6.408.792,14 € za 1,354 projekta (prosječno 4 733.22 € po podržanom projektu). Dodatno, kroz konkurse Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava, NVO su podržane sa 1.121.590,00 €. Lokalne samouprave (ne uključujući Andrijevicu, Gusinje, Herceg Novi, Plav i Ulcinj za koje nema dostupnih podataka) su u za te tri godine raspodijelile 1.397.011,08 €, pri čemu se bilježi drastičan pad tih sredstava na godišnjem nivou. Trinaest ministarstava (nijesu odgovorili na zahtjeve za slobodan pristup informacijama Ministarstvo za rad i socijalno staranje, Ministatstvo prosvjete i Ministarstvo finansija) su za tri godine izdvojila 286.937,46 € za NVO. Konačno, Komisija za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama Vlade Crne Gore, ni nakon četiri godine od stupanja na snagu Zakona o nevladinim organizacijama, nije formirana, čime su NVO ostale uskraćene za sredstva po tom osnovu.
U Crnoj Gori je registrovano 60 političkih partija, od kojih je 47 aktivno, dok deset ima parlamentarni status, a za protekle tri godine im je uplaćeno 23.942.836.65€.
Redovni rad parlamentarnih partija se finansira iz Budžeta Crne Gore u iznosu od 0,6% tekućeg budžeta, odnosno 1,1% tekućeg budžeta na lokalnom nivou, što su najveći procenti izdvajanja za političke partijeu regionu, ali i u brojnim zemljama EU. Preciznije, u protekle tri godine dodijeljeno je 11.798.621,20 € iz Budžeta Crne Gore političkim partijama na nacionalnom nivou, dok je iz budžeta lokalnih samouprava izdvojeno 4.208.365,08 €, za zakupe poslovnih prostora 878, 050 €, a za rad poslaničkih klubova i poslanika 7.057.800 €. Ovo ne uključuje izborne kampanje, a ilustracije radi za redovne parlamentarne izbore u 2016. biće dodijeljeno 1.929.731,85 € političkim partijama radi finansiranja izbornih kampanja.
Kada se detaljnije analizira, dolazimo do podatka da je u protekle tri godine jedan poslanik koštao građane i građanke Crne Gore 64.556,04 € godišnje.
Primjetan je rast sredstava koja se opredjeljuju na godišnjem nivou za političke partije i pad sredstava za NVO, a što ne prate adekvatna obrazloženja. Stoga je potrebno ustanoviti precizan godišnji procenat izdvajanja iz Budžeta Crne Gore (najmanje 1% tekućeg budžeta, prijedlog Koalicije NVO Saradnjom do cilja) za nevladine organizacije, kao što je to učinjeno i u slučaju političkih partija čime bi se doprinijelo autonomnosti sektora i njegovoj finansijskoj održivosti.
Nikola Djonović, koordinator programa