Centar za građansko obrazovanje (CGO), uoči 23. januara, Dana novinara Crne Gore, koristi priliku da podsjeti na sve teži položaj novinara i nezavisnih medijskih kuća u Crnoj Gori, kao i nezainteresovanost vlasti da doprinesu stvaranju povoljnog ambijenta za razvoj medija.
Do danas su ostali brojni nerasvijetljeni fizički napadi na novinare u Crnoj Gori, na nezavisne medijske kuće i njihovu imovinu, ali i ubistvo glavnog i odgovornog urednika dnevnog lista “Dan”. Posljednih godina, ovom teretu koji stoji na leđima svih koji rade u medijima, dodaju se i drastično otežani uslovi rada novinara i posljedični odlazak mnogih iz ove profesije zabog loših primanja, a što sve ima svoj izraz i u padu profesionalnosti izvještavanja.
I posljednje istraživanje CGO-a “Jednake šanse za sve medije” pokazuje da finansiranje medija iz javnih fondova u Crnoj Gori ostaje neregulisano, nekontrolisano i netransparentno a da potrebne zakonske intervencije nijesu napravljene. Postojeći zakonski okvir ne prepoznaje potencijalnu vezu između finansiranja medija iz javnih fondova po različitim osnovama i uticaja tog novca na slobodu medija i ekonomsku (ne)stabilnost medija, niti posmatra odluke o oglašavanju kao mogući vid diskriminacije medija i pokušaja uticaja na uređivačku politiku. Institucije u Crnoj Gori i dalje ne iznose podatke o ukupnom iznosu državnog novca koje godišnje izdvajaju za oglašavanje, reklamiranje ili finansiranje medija po drugim osnovima, niti bilo koja institucija kontroliše način na koji se raspodjeljuju i troše ova budžetska sredstva. Konačno, nadležne institucije ne pokazuju interesovanje za rješavanje ovog problema, iako se ono tretira sa ozbiljnom pažnjom od strane zainteresovane međunarodne zajednice. Ovo istraživanje godinama ukazuje da država vrši neprimjeren uticaj na medijsko tržište, kroz netransparentna i selektivna finansijska izdvajanja javnih sredstava, putem oglašavanja i reklamiranja, ali i druge vidove finansiranja medija. Evropska komisija u svom Izvještaju za 2016. o Crnoj Gori, ovo pitanje pozicionira kao jedan od četiri prioriteta u okviru slobode izražavanja, pa CGO očekuje u 2017. konačno sadržajan napredak u postizanju održivog rješenja.
Podsjećamo da je Freedom House u svom prošlogodišnjem izvještaju o slobodi medija Crnoj Gori dodijelio ocjenu 41 (0 – najbolji, 100 – najgori), po čemu Crna Gora spada u djelimično slobodne zemlje kada je riječ o slobodi medija, s tim da je pogoršala ocjenu iz 2015. (koja je bila 39 na 41 i pala na 34. poziciju u Evropi).
CGO naglašava da je uloga medija u razvoju demokratskog društva nezamjenjiva i da su vlasti dužne da svim medijima i novinarima obezbijede uslove za slobodan rad, bez pritisaka i bilo kojeg oblika cenzure. Izazovi sa kojima se mediji suočavaju u Crnoj Gori dovode do toga da je javnost sve više lišena nepristrasnih informacija, a zapošljeni u medijima se nalaze u sve težoj ekonomskoj situaciji.
Dan novinara u Crnoj Gori se obilježava u znak sjećanja na 23. januar 1871. godine, kada je na Cetinju izašao prvi broj lista “Crnogorac”.
Svetlana Pešić, saradnica na programima