Regovanje Koalicije KUM na nacrt Zakona o finansiranju lokalnih samouprava
Koalicija za transparentnost i borbu protiv korupcije na lokalnom nivou (KUM) pozdravlja odluku Vlade Crne Gore da se konačno sistemski pozabavi lokalnim finansijama kroz novi Zakon o finansiranju lokalnih samouprava, ali upozorava da nacrt koji je trenutno na javnoj raspravi neće značajnije unaprijediti stepen transparentnosti i odgovornosti opština prema novcu građana.
Naime, nacrt Zakona ima sanacionu prirodu koja se ogleda u ustupanju dijela prihoda opštinama, ali se ne bavi suštinskim problemima koji onemogućavaju finansijsku stabilnost opština: neracionalnu potrošnju i probleme na rashodnoj strani.
Nacrt Zakona nastavlja da potvrđuje povlašćeni tretman Glavnog grada i Prijestonice u pogledu visine dijela prihoda na dohodak fizičkih lica koji im pripada, iako Cetinje ima svoj i to višemilionski razvojni fond, a Podgorica je već u prilici da ubira veće prihode od svih ostalih. Sa druge strane, prihodi opština koje pripadaju primorskom regionu, koje takođe imaju problema sa finansijskom stabilnošću, a neke su i korisnice Egalizacionog fonda, će se smanjiti za oko 3,5 miliona eura uslijed izmjene da prihodi po osnovu naknade za korišćenje morskog dobra u cjelosti budu prihod Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom Crne Gore.
Promjene u načinu raspodjele sredstava iz Egalizacionog fonda možda mogu smanjiti nepravičnost i favorizovanje pojedinih opština, ali nacrt zakona ne ulazi u detalje korišćenja ovih sredstava, koja umjesto podsticaja za razvoj i prevazilaženje nerazvijenosti, i dalje ostaju prihod za krpljenje budžetskih rupa.
Norma da pravo na povlačenje sredstava iz Revolving fonda koji se želi uspostaviti, ima opština koja je potpisala ugovor o realizaciji projekta sa donatorom ili vodećim partnerom na projektu, treba da uvaži i druge modalitete koji se dešavaju u praksi, kao što su predugovor, odluka o odobravanju sredstava za realizaciju projekta i sl.
Sa druge strane, nacrt ne sadrži značajnije novine u pogledu odgovornosti i transparentnosti. Uvođenje kaznenih odredaba je obesmišljeno ako je nadzor nad sprovođenjem zakona ostavljen u odgovornost nepostojećoj budžetskoj inspekciji Ministarstva finansija.
Ovo svjedoči o tome da je Ministarstvo finansija popustilo pod pritiskom lokalnih samouprava koje žele da sve probleme sa finansijskom stabilnošću riješe novim ustupanjima prihoda sa centralnog nivoa, bez više truda da se prikupe izvorni prihodi, bez odgovornosti prema svojim građanima o tome kako se troši njihov novac i bez namjere da se racionalizuju rashodi.
Koalicija KUM ukazuje da se Nacrtom Zakona o finansiranju lokalne samouprave neće postići veća odgovornost opština, racionalnije upravljanje novcem koji već imaju, niti riješiti crne rupe u dostupnosti podataka i transparentnosti poslovanja opština, kao ni ustanova i javnih preduzeća na lokalnom nivou. Bez reformi u načinu na koji opštine troše novac, praćenih snažnim i djelotvornim kontrolnim mehanizmima, neće biti ni finansijske održivosti, ekonomski napretka pa samim tim, ni ravnomjernog regionalnog razvoja.
Koaliciju za transparentnost i borbu protiv korupcije na lokalnom nivou (KUM) čini 15 OCD i to: Centar za građansko obrazovanje (CGO), Centar za monitoring i istraživanje (CeMI), UL-Info iz Ulcinja, Institut alternativa (IA), Za Druga iz Petrovca, Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO), Juventas, Bonum iz Pljevalja, Aktivna zona sa Cetinja, Bjelopoljski demokratski centar, Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN CG), Sindikat doktora medicine Crne Gore, Centar za bezbjednosna, sociološka i kriminološka istraživanja „Defendologija” iz Nikšića, Monitoring grupa Ulcinj – MogUL i Centar za političku edukaciju iz Nikšića. Kolicija je formirana u okviru projekta “Smjestimo korupciju u muzej”, koji realizuje CGO u saradnji sa partnerima i uz podršku Delegacije EU u Crnoj Gori.