Centar za građansko obrazovanje (CGO), povodom Dana studenata, podsjeća da i ovaj dan obilježava neadekvatan položaj studenata u crnogorskom društvu. Nema pomaka u akademskom poimanju obaveze prema studentima od strane donosioca odluka, odnosno na studente se i dalje više gleda kao na statiste a ne na one koji treba da budu akteri u društvenim promjenama. Takođe, i sami studenti su pasivnim odnosom prema društveno-političkoj realnosti sebe marginalizovali, a na to odsustvo inicijativnosti studentske populacije u borbi za bolji studentski ili društveni položaj CGO godinama ukazuje.
Pandemija korona virusa naglasila je ovaj problem. Rad na fakultetima u okolnostima pandemije nije percipiran kao jednako onom u osnovnim i srednjim školama, a posebno imajući u vidu bolonjski model obaveznosti prisustva nastavi. Refleksiju toga nalazimo i u zdravstvenim mjerama kroz koje nije posvećena dužna pažnja organizaciji nastave na fakultetima, već je to pitanje gotovo u potpunosti prepušteno fakultetskim jedinicama i univerzitetima.
Drugo, prisutna je nesigurnost na tržištu rada uzrokovana okolnostima loše ekonomske situacije i činjenice da ove godine iz amfiteatara izlazi tek druga generacija koja studije završava prema novom modelu studija a što dodatno usložnjava prilike za budući radni angažman studenata. Naime, donosioci odluka nisu dovoljno učinili kako bi zahtjeve tržišta prilagodili novom modelu studiranja, što potvrđuje i činjenica da pravilnici o sistematizaciji nisu upodobljeni novom sistemu čak ni u državnim organima u Crnoj Gori. Ovo pokazuje koliko se neplanski i nepromišljeno ušlo u reformski proces visokog obrazovanja 2017. godine, a čini se da ovo pitanje nije ni u fokusu novih struktura vlasti. Aktuelni model studija nije prepoznat ni u drugim relevantnim zakonima čime se ograničavaju mogućnosti studentima za dodatno usavršavanje i napredak u profesiji.
U crnogorskom sistemu i dalje postoji nedefinisan odnos između državnih i privatnih univerziteta, praćen niskim stepenom sprovođenja ionako malog broja kaznenih odredbi Zakona o visokom obrazovanju. I dalje je nedovoljna kontrola zvanja stečenih na fakultetima sumnjivog kvaliteta u državama regiona. Ovo rezultira hiperprodukcijom zvanja i vještačkom konkurencijom na tržištu rada, čije su potrebe, prema riječima nadležnih, u najvećoj mjeri morale biti zadovoljene upisnim kvotama na univerzitetima u Crnoj Gori.
Preoterećenost studenata nastavnim planovima, koju prati i niska prolaznost, intenzivira nedostatak inovativnosti, zastarjela stručna literatura, nedosljedno sprovođenje praktične nastave koja se u uglavnom i dalje sprovodi u amfiteatrima, ali i odsustvo dovoljno brojnog i stručnog nastavnog kadra.
Zbog svega ovog, studentski glas mora biti glasniji što, nažalost, do sada nije bio slučaj, a čemu je negativno doprinosio i rad reprezentativnih studentskih organizacija koje su djelovale u duhu netransparentnosti i političkog uticaja, brinući više o ličnim nego opštim interesima studenata.
CGO poziva nadležne da posvete dužnu pažnju studentskoj populaciji, uz apel studentima da budu proaktivniji u iskazivanju svojih potreba i zalaganju za unaprijeđenje svog položaja.
Snežana Kaluđerović, viša pravna savjetnica