Centar za građansko obrazovanje (CGO) uoči 17. maja – Međunarodnog dana borbe protiv homofobije, bifobije i transfobije (IDAHOBIT) – poziva građane i građanke da se uzdrže od govora mržnje i nasilja prema LGBTIQ+ osobama, a nadležne institucije da adekvatno procesuiraju i sankcionišu takve akte.
Svjedoci smo trenda regresije u oblasti ljudskih prava, uključujući i dovođenje u pitanje onih prava i sloboda za koja smo računali da su, velikim trudom, osvojeni u prethodnom periodu. Posebno brine i izražen govor mržnje, napadi i nasilje prema LGBTIQ+ osobama, kao i povećan broj femicida. Tome značajno doprinosi trajuća politička kriza u kojoj su ljudska prava na dnu liste prioriteta donosilaca odluka, ali i otvoreno negativna i neodgovorna retorika Srpske pravoslavne crkve (SPC), kao uticajnog aktera, prema rodnoj ravnopravnosti i LGBTIQ+ osobama. Prvi su doprinijeli indirektno, ne baveći se problemima u oblasti ljudskih prava u Crnoj Gori, a drugi i direktno pozivanjem na mržnju i organizacijom molebana dan uoči Montenegro Prajda 2022. godine.
CGO ukazuje da je nerazumljivo sa stanovišta jednakosti pred zakonom izuzimanje vjerskih predstavnika od odgovornosti za govor mržnje. U tom kontekstu, CGO je ranije uputio Inicijativu VDT-u da se izda uputstvo tužiocima oko slučajeva izazivanja nacionalne, rasne i vjerske mržnje, a kako bi se uspostavila praksa efikasnog, ujednačenog i neselektivnog postupanja u odnosu na ove slučajeve. Koristimo i ovu priliku da pozovemo Tužilaštvo, ali i sudstvo, da u ovim krivičnim djelima postupaju sa dužnom profesionalnom pažnjom i da u njima nikog ne tretiraju na povlašćen način, odnosno da dosljedno procesuiraju sva kršenja ljudskih prava.
CGO ukazuje i na problem radikalizacije mladih i izražene socijalne distance prema LGBTIQ+ osobama od strane mladih, ali i na nekritičko sagledavanje religije koja im postaje jedan od najvažnijih aspekata u životu, na što ukazuju i istraživanja javnog mnjenja koja je i CGO sprovodio. Iako svi imaju pravo na lično mišljenje i stavove, problem nastaje u trenutku kada se ti stavovi oblikuju u djela koja nisu prihvatljiva, kao što su to bili napadi na LGBTIQ+ Drop In centar počinjeni upravo od strane mladih i to maloljetnika.
Ovogodišnja tema Međunarodnog dana borbe protiv homofobije, bifobije i transfobije je „Uvijek zajedno: ujedinjeni u različitosti“, i upravo je bogatstvo različitosti ono što izgrađuje kulturu ljudskih prava. Međutim, Crna Gora je još daleko od ovog stepena ostvarenja LGBTIQ+ prava.
Međunarodna zdravstvena organizacija uklonila je 17. maja 1990. godine homoseksualnost sa međunarodne klasifikacije bolesti, i od 2005. godine se taj dan obilježava kao Međunarodni dan borbe protiv homofobije, bifobije i transfobije (IDAHOBIT).
Željka Ćetković, koordinatorka programa Aktivno građanstvo