Da se problemi u Crnoj Gori jasno vide u Briselu ukazuje i posljednja deklaracija Zajedničkog konsultativnog odbora Crne Gore i Evropske unije (ZKO), koja je u decembru usvojena u Briselu, a uključuje i niz ocjena apostrofiranih u našoj javnosti od strane kritički orijentisanog dijela civilnog sektora.
Upravo ovaj dokument, kroz kontekst pregovora sa EU, stavlja u fokus brojne nedostatnosti crnogorskog političkog, institucionalnog, pravosudnog i drugih okvira, na koje je i CGO u proteklom periodu opominjao i zbog čega je bio i na meti napada najviših donosilaca odluka i njihovih podržavalaca.
Deklaracija podvlači opterećenje trajućih političkih tenzija i polarizacije, nedostatak međustranačkog dijaloga o pitanjima vezanim za pregovarački proces, te nepostojanje konsenzusa o pitanjima od nacionalnog interesa, infiltraciju partijskih uticaja u javnoj upravi, uz naglasak na neophodnost reformi u nekoliko oblasti. Između ostalog, Crna Gora se poziva i da pristupi sveobuhvatnoj reformi izbornog zakonodavstva, kao i temeljnoj depolitizaciji, transparentnosti, inkluzivnosti i meritornosti u javnoj upravi, zatim da pojača napore u oblasti primjene restriktivnih mjera prema Rusiji, sprovede popis stanovništva do kraja u ambijentu koji će omogućiti građanima i građankama da se slobodno izraze, itd.
CGO godinama ukazuje, a što prepoznaje i ovaj dokument, na potrebu jačanja administrativnih kapaciteta za vođenje pregovora i apsorbciju pretpristupnih fondova, kao i na uspostavljanja funkcionalne pregovaračke strukture, jer se sada propuštaju brojne koristi koje Crna Gora može imati od procesa pristupanja.
Takođe, dokument pozicionira kao važno pitanje političku participaciju žena kritikujući nisku zastupljenost žena na rukovodnim pozicijama, a posebno na najvišim funkcijama, ali i rastući govor mržnje, prijetnje i slučajeve nasilja, ne samo prema ženama, već i prema novinarima/kama, aktivistima/kinjama, seksualnim manjinama, itd. na što CGO dosljedno ukazuje. Iznimno je važna i osuda verbalnih napada na aktiviste/kinje i lidere/ke iz civilnog sektora od strane najviših zvaničnika vlasti, što je problematizovano i u posljednjem Izvještaju EK. U tom kontekstu, podsjećamo i kontinuiranu podršku Evropskog ekonomskog i socijalnog komiteta (EESK) kritički orijentisanom civilnom društvu, a posebno angažman predsjednika EESK-a, Olivera Ropkea, koji je javno podržao Daliborku Uljarević, izvršnu direktorku CGO-a, kada je bila meta nekadašnje Vlade Dritana Abazovića.
Ni u ovom dokumentu nije propušten izraz zabrinutosti povodom nezakonitog imenovanja generalnog direktora Javnog servisa RTCG, suprotno pravosnažnoj sudskoj odluci, kao i zbog predugog čekanja na izmjene i dopuna seta medijskih zakona.
Važna poruka se šalje i novoj Vladi u dijelu saradnje sa civilnim društvom koja mora biti postavljena na smislenim, pravovremenim i inkluzivnim osnovama, uz obezbijeđenje zakonskih unaprijeđenja i podrške za rad civilnog sektora.
Zajednički konsultativni odbor između EU i Crne Gore je tijelo formirano u okviru Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, a radi nezavisnog praćenja napretka Crne Gore u procesu pristupanja i davanja preporuka crnogorskoj Vladi i institucijama EU. Čini ga 12 članova, po šest sa svake strane, koji predstavljaju Evropski ekonomski i socijalni komitet (EESK) i crnogorsko civilno društvo.
Nikola Mirković, saradnik na programima