Centar za građansko obrazovanje (CGO), ispred regionalne Koalicije za ravnopravnost – KORAK, uz podršku Evropske komisije, organizovao je danas regionalnu konferenciju Položaj i uticaj žena u javnom i političkom životu na zapadnom Balkanu, u EU info centru u Podgorici.
Konferenciju je otvorila Daliborka Uljarević, izvršna direktorka CGO-a, koja je ocijenila da “Pitanje rodnih razlika nije samo pitanje koje je značajno za ženska prava, već je ono i indikator ukupnog stepena demokratizacije” dodajući da “jačanje rodne zastupljenosti u zakonodavnim organima ima posebnu važnost, a tu Crna Gora, na žalost, tradicionalno bilježi loš učinak”. Ona je ukazala da su “žene u Crnoj Gori, kroz uglavnom nepartijske organizacione oblike, a najčešće kroz nevladine organizacije i individualne javne istupe, imale nezamjenljiv uticaj u promociji antirantnog angažmana, obrazovanja o rodnoj ravnopravnosti i stavljanja na agendu pitanja političke participacije žena.” Uljarević je zaključila da “nema opravdanja za politiku ignorisanja kompetencija i kapaciteta žena ukoliko se želi graditi istinska demokratija. Država i političke partije su u obavezi da preduzmu adekvatne aktivnosti kako bi riješili problem sistemske marginalizacije žena u političkom spektrumu, jer to predstavlja strukturalni problem koji svoje korijene ima u nejednakoj raspodjeli ekonomske i političke moći, tradiciji opterećenoj stereotipima i predrasudama oko uvriježenih uloga žena i muškaraca, koje bitno ograničavaju žene u ostvarenju njihovih potencijala i profesionalnih ambicija.”
Ivana Stjelja, koordinatorka programa iz Komiteta pravnika za ljudska prava (YUCOM), je podsjetila da “projekat “Umrežavanje organizacija civilnog društva u vezi sa ugroženim ljudskim pravima u Srbiji, Crnoj Gori i Kosovu” kao svoj fokus ima prava žena i LGBT osoba upravo zato što su ona u država regiona marginalizovana i diskiminisana.”
Alberto Cammarata, šef operacija Delegacije EU u Crnoj Gori, je podsjetio da je “rodna ravnopravnost veoma bitna tema za svako društvo i njegovu demokratizaciju, čiji je integralni dio i uvođenje žena u procese donošenja odluka”, ali i da je postojeća praksa u ovoj oblasti u Evropskoj uniji neujednačena, uz napomenu da države članice dijele slična iskustva i da je određeni, iako još uvijek nedovoljan, napredak napravljen. On je ocijenio da su društva koja nijesu inkluzivna za sve svoje dijelove “na gubitku potencijala, znanja i kreativnosti”, i da je ovo jedno od pitanja koje Evropska komisija pažljivo prati i kroz svoje redovne izvještaje.
U okviru prve sesije «Žene i politika – kako do rodnog balansa u političkom odlučivanju?» kratka izlaganja su imali: Nada Drobnjak, predsjednica Odbora za rodnu ravnopravnost u Skupštini Crne Gore (DPS), Goran Tuponja, potpredsjednik Odbora za rodnu ravnopravnost u Skupštini Crne Gore (PCG), Maja Sedlarević, poslanica u Skupštini Autonomne pokratije Vojvodina (LSV) i Betim Zllanoga, koordinator projekta u Fondu za humanitarno pravo Kosova. Njihov zajednički zaključak bio je da je zakonodavni okvir koji se odnosi na rodnu ravnopravnost u Crnoj Gori, Srbiji i Kosovu u značajnoj mjeri unaprijeđen ali da se problemi dešavaju u praksi. U tom kontekstu, preporuke su se odnosile na potrebu umrežavanja svih sektora koji mogu doprinijeti poboljšanju stanja, kontinuiranom unaprijeđenju pravnog i institucionalnog okvira, rada na jačanju mehanizama primjene rodne politike i njihovih strategija (kako unutar institucija tako i unutar političkih partija), većem uključenju muškaraca u akcije javnog zastupanja rodno zasnovanih politika, itd.
Tokom druge sesije, koju je moderirao Petar Đukanović, koordinator programa u CGO-u, na temu “Diskriminacija i nasilje nad ženama – trenutno stanje, mehanizmi prevencije i sankcije”, govorile su Maja Raičević, izvršna direktorka Centra za ženska prava iz Crne Gore, Jelena Keserović, aktivistkinja iz Autonomnog ženskog centra iz Srbije i Miradije Gashi, izvršna direktorka Mreže žena Kosova. Tokom ove sesije, ocijenjeno je da nasilje i diskriminacija nad ženama ostaju najčešći problemi sa kojima se žene zapadnog Balkana suočavaju, kako u privatnom, tako i profesionalnom životu, uz konstatovanje rastućeg trenda porodičnog nasilja, ali i neadekvatnog zakonodavnog okvira i odgovora nadležnih institucija koje ženu-žrtvu često dodatno viktimizuju. Posebno je bilo riječi o teškom položaju žena sa invalitetom koje trpe porodično nasilje. U tom segmentu, preporučeno je da se mora raditi posvećenije na ekonomskom osnaživanju i nezavisnosti žena kao osnovi za njihovu punu emancipaciju, unaprijeđenju postojećeg zakonskog okvira, senzbilizaciji nadležnih službenika/ca, institucionalnoj podršci servisa poput skloništa, SOS telefona, itd.
Posebno dinamična bila je treća sesija na temu “Rodna ravnopravnost u medijima i kroz medije”, koju je moderirala Milena Vasić, pravnica iz YUCOM-a i aktivistkinja neformalne grupe “Žene sa interneta”, a izlaganja su imale Slavica Striković iz Ženske akcije i članica Savjeta RTCG, Duška Pejović, novinarka RTV Atlasa i Tamara Skrozza, novinarka “Vremena” i članica Saveta za štampu Srbije. One su navele brojne primjere sveprisutne mizogonije u medijima, ali i ponudile konkretne preporuke koje se odnose na formiranje Rodnog medijskog savjeta, obezbijeđenje kontinuirane obuke za medije u ovoj oblasti, finansijsku pomoć za programa koji promovišu rodnu ravnopravnost, oznaživanje žena ekspertkinja da u medijima govore o svojim rezultatima, oštro sankcionisanje seksizma u medijima, sveobuhvatno istraživanje medijskih sadržaja i konzumenata medijskih sadržaja, sprovođenje analiza reklamnih sadržaja, itd.
Posljednju sesiju “Ženski aktivizam u regionu – izazovi u djelovanju ženskog civilnog sektora” moderirala je Jelena Todorović Savović, koordinatorka iz Organizacije za lezbijska ljudska prava LABRIS, a govorile su: Ljupka Kovačević, koordinatorka Centra za žensko i mirovno obrazovanje ANIMA iz Kotora, Biljana Zeković, izvršna direktorka SOS telefona iz Podgorice, zatim Marija Perković, aktivistkinja Žena u crnom iz Beograda i Shemsije Seferi, izvršna direkorka NVO Alma iz Prištine. U okviru ove sesije je podvučen značaj dekonstrukcije postojećih muško-ženskih uloga, finansijske podrške ženskim organizacijama za sprovođenje projekata afirmacije rodne ravnopravnosti, većeg stepena uključenja žena u konsultacije od strane zakonodavne i izvršne vlasti, spriječavanje osipanja kadrova u ženskim organizacijama, itd. ali i ukazano na izuzetno težaj položaj ženskih organizacija danas, i pored njihovog višedecenijskog i posvećenog rada na otvaranju brojnih i važnih društvenih pitanja.
Na kraju konferencije oformljena je regionalna mreža organizacija civilnog društva, zainteresovanih pojedinaca i medija iz Srbije, Kosova i Crne Gore – Mreža za unapređenje učešća žena u javnom i političkom životu, koja će se baviti praćenjem stanja u oblasti ostvarenja prava žena, kao i regionalnim povezivanjem i uspostavljanjem saradnje sa ciljem iniciranja zajedničkih aktivnosti i projekata usmjerenih ka poboljšanju politika rodne ravnopravnosti kao okvira za unapređenje prava žena i njihove zastupljenosti u sferama donošenja odluka.
KORAK je koalicija nevladinih organizacija iz Srbije, Crne Gore i Kosova, organizovana sa ciljem borbe protiv diskriminacije na regionalnom nivou. Članice KORAK-a su: Komitet pravnika za ljudska prava – YUCOM, Beogradski centar za ljudska prava, CHRIS Mreža, Gej Strejt Alijansa iz Srbije, zatim Centar za građansko obrazovanje (CGO) i LGBT Forum progres iz Crne Gore, i Fond za humanitarno pravo i Inicijativa mladih za ljudska prava iz Kosova.
Mira Popović, saradnica na programima