Centar za građansko obrazovanje (CGO) izražava zabrinutost povodom dosadašnjeg načina sprovođenja reformi na Univerzitetu Crne Gore (UCG), koji vidljivo slabi, inače nerazvijen, akademski dijalog zasnovan na argumentima i uvažavanju različitosti.
Zakon o visokom obrazovanju i prateći propisi prepoznaju ravnopravno dva modela studiranja 3+1+1+3, kao i 4+1+3. Izuzete su samo one fakultetske jedinice UCG koje obrazuju određene profesije (medicina, farmacija, arhitektura), a koje su od svog osnivanja organizovane u skladu sa relevantnom evropskom regulativom, i gdje su prihvaljivi modeli studiranja 5+0+3 i 6+0+3.
Prinudno uvođenje modela studiranja 3+2+3 na UCG ne može biti pravdano redovnim procesom reakreditacije. To nije ni zahtjev koji se uspostavlja kroz reakreditaciju niti u samoj Evropskoj uniji to postoji kao jedini propisani model. Preciznije, u evropskom prostoru visokog obrazovanja postoje različiti modeli studiranja po šemama: 3+2+3, 4+1+3, 5+0+3 i nema ničeg spornog da se i Crna Gora opredijeli za više opcija, naročito ako imamo potvrdu tržišta rada odnosno poslodavaca da model 4+1+3 daje traženo obrazovanje.
Konačno, ovdje imamo i najavu kršenja Zakon o visokom obrazovanju, Zakona o nacionalnom okviru kvalifikacija i Statuta UCG. Ukoliko je rukovodstvo UCG procijenilo da reforma treba da ide u ovom pravcu, moralo je prvo inicirati izmjene i dopune Zakona o visokom obrazovanju, Zakona o nacionalnom okviru kvalifikacija, Statuta UCG, ali i brojnih podzakonskih akata. Umjesto toga, neobičajeno grubo za jednu akademsku instituciju pokušava se nametnuti rješenje koje je ne samo nezakonito već i upitno sa stanovišta dalje zapošljivosti kadra koji će sa produkovati po novom sistemu.
Primjer Prirodno-matematičkog fakulteta (PMF) je ilustrativan jer ogoljava stvarni demokratski i akademski kapacitet rukovodstva UCG, odnosno jasno ukazuje da je svaka rasprava o ovom pitanju na UCG nepoželjna ili unaprijed režirana tako da vodi ka pukom odobravanju modela na kojem insistira rukovodstvo UCG, čak i kad se suoči sa veoma ozbiljnom kontra-argumentacijom. Postavlja se i pitanje: koji interesi vode rukovodstvo UCG kada svjesno dovode u pitanje opstanak bilo koje fakultetske jedinice, a posebno onih smjerova koji su održivi i čiji su kadrovi traženi na tržištu rada? Teško se u tome prepoznaje javni interes, a on bi morao biti vodilja institucije koja se finansira novcem poreskih obveznika.
Posljednja odluka kojom rukovodstvo UCG izopštava PMF iz procesa reformi i pripreme za reakreditaciju je skandalozna. Ona se svodi na to: “ili ćete igrati po našem ili vas neće biti”. Rukovodstvo UCG do sada javnosti nije saopštilo dovoljno argumentovano zašto radikalno mijenja postojeći model studija, a sve to prate i brojne nelogičnosti, nedosljednosti i dileme poput onih: da li je ispoštovana istinska volja vijeća svih fakultetskih jedinica UCG-a, da li je na njih vršen pritisak, zašto se studenti kroz javne debate nijesu izjašnjavali o ovom pitanju, na osnovu kojih analiza tržišta rada se došlo do tog novog rješenja, itd. Umjesto dijaloga, imamo osvetnički pristup prema onima koji se usude dovesti u pitanje ispravnost odluke rukovodstva UCG, što nije nimalo primjereno akademskom prostoru.
U konačnici, silom transformisan UCG ne može biti istinska autonomna akademska institucija niti njena akademska zajednica kojom se tako upravlja može imati integritet i kredibilitet. Posljedično, akademska zajednica kojoj se silom upravlja ne može razvijati ni toliko potrebno kritičko mišljenje na UCG. A možda je to i jedan od stvarnih ciljeva ove reforme UCG: ugušiti bilo kakvo drugačije mišljenje, čak i u onim malim nišama u kojima je do sada preživjelo na UCG.
Stoga, CGO poziva rukovodstvo UCG da umjesto brzine i samovolje obezbijedi kvalitet i punu inkluzivnost raznovrnosti akademskih stavova. Ovo je tačka u kojoj se prelama da li će UCG biti akademska institucija od uticaja u crnogorskom društvu, ali i šire, ili će se dalje nastaviti njena spirala propadanja.
Mira Popović, saradnica na programima