Centar za građansko obrazovanje (CGO) će od 10. do 14. decembra 2018. organizovati IX Festival filma o ljudskim pravima UBRZAJ 2018, sa centralnim programom u Podgorici u JU KIC „Budo Tomović“ od 10. do 14. decembra, i pratećim izdanjima u Beranama 11. i 12. decembra u Centru za kulturu i JU Gimnaziji „Panto Mališić“ i u Kotoru od 13. do 14. decembra u Kinu „Boka“.
„Nekada davno i negdje daleko voljeli bismo da smo uspjeli ostaviti za sobom ljepljive aveti fašizma, ropstva, siromaštva, eksploatacije, bolesti i rata. Možda smo i mogli, ali nismo. Oni su naša sadašnjost, i naša stvarnost. O tome svjedoče, na svoj način, i filmovi devete selekcije Festivala filma o ljudskim pravima UBRZAJ 2018. Filmovi koji se ne boje, koji sprovode maštovitu vivisekciju društvenih nepravdi, ironiziraju moćne i sanjaju glasno. Filmovi koji se bore i kojima se bori“, navela je u uvodniku Paula Petričević iz festivalskog tima UBRZAJ 2018. Stoga je i moto ovogodišnjeg Festivala GLEDAJ I PAMTI, koji donosi 15 premijera u Crnu Goru.
UBRZAJ 2018 počinje 10. decembra na Međunarodni dan ljudskih prava, i u Podgorici biti prikazana dva filma. Od 17:30h, kao uvod u svečano otvaranje na Velikoj sceni KIC „Budo Tomović“ biće prikazan informativni i duhoviti dokumentarni film Glasnije od oružja, hrvatskog reditelja Miroslava Sikavice koji govori o ulozi muzike u ratu 90-ih u Hrvatskoj, a smatra se najboljim hrvatskim filmom te vrste u posljednjih nekoliko godina.
Na svečanom otvaranju Festivala UBRZAJ 2018, od 19:30h, govoriće Aleksandar Bogdanović, ministar kulture u Vladi Crne Gore, Aivo Orav, šef Delegacije EU u Crnoj Gori i Daliborka Uljarević, izvršna direktorka CGO-a. Tom prilikom će biti, po peti jubilarni put, uručene godišnje nagrade za afirmaciju ljudskih prava i građanski aktivizama sa ciljem da se i na taj način doprinosi prepoznavanju i osnaživanju onih koji sebe daju nesebično u naporima da učine crnogorsko društvo boljim i da se u njemu univerzalnost ljudskih prava ne dovodi u pitanje.
Nakon toga, slijedi projekcija filma Osmi povjerenik, reditelja Ivana Salaja koji je ovogodišnji hrvatski kandidat za prestižnu nagradu Oskar i dobitnik pet zlatnih arena na Pulskom filmskom festivalu.
U utorak, 11. decembra, u sali „Dodest“ KIC-a „Budo Tomović“, biće prikazana četiri filma i to – od 15:00h film Crna sjenka zelene energije reditelja Dragana Gmizića, koji je i gost festivala UBRZAJ 2018, a koji svojim filmom nastoji otkriti kako je regionalni plan masovne gradnje malih hidroelektrana umjesto rješenja donio brojne nove probleme. Potom, od 17:00h biće slijedi mađarski film Zarobljena rediteljke Bernadet Tuza-Rite koji razotkriva šokantnu pojavu modernog ropstva u savremenom društvu, u srcu Evrope, kroz sudbinu protagonistkinje Mariš koja više od deceniju živi kao robinja jedne mađarske porodice. U 18:45h je na programu pobjednik Berlinala u kategoriji najboljeg dugometražnog dokumentarnog filma – Valdhajmov valcer, rediteljke Rut Bekerman, koji se bavi fenomenom Kurta Valdhajma, njegovom nacističkom prošlošću i uprkos tome izborom za predsjednika Austrije. Za kraj drugog festivalskog dana, od 20:30h, publici u Podgorici biće prikazan još jedan film koji je svoju premijeru doživio upravo na Festivalu u Berlinu – Tranzit, najpoznatijeg i najznačajnijeg savremenog njemačkog reditelja Kristijana Pecolda.
Trećeg festivalskog dana, 12. decembra, takođe u sali „Dodest“, od 17:00h na programu je najnovije filmsko ostvarenje višestruko nagrađivanog reditelja Milča Mančevskog – Bikini Mun, film u kojem se prepliću istina i iluzija, dokumentarno i izmišljeno, otvarajući pitanje kako današnje društvo, a posebno mediji, utiču na pojedinca. U 19:00h, u okviru fokusa na proces suočavanja sa prošlošću, UBRZAJ 2018 crnogorskoj publici premijerno prikazuje i film Vodič kroz crnu rupu, reditelja Aleksandra Nikolića i Zlatka Pranjića koji je ujedno i gost Festivala i nakon projekcije će razgovarati sa publikom. Treći dan se završava sa filmom Nasljednice, od 20:30h, debitantskim igranim filmom reditelja Marčela Martinezija koji je dobio više od 30 nagrada na prestižnim svjetskim festivalima, od čega četiri na ovogodišnjem Berlinalu među kojima i dva Srebrna medvjeda.
U četvrtak, 13. decembra, projekcije u sali „Dodest“ počinju u 15:00h dokumentarnim filmom Posebna krv američke rediteljke Natali Mecger koji prati priču pet pacijenata sa dramatičnom bolešću poznatom kao hereditarni angioedem (HAE). Nakon projekcije filma CGO će, u saradnji sa HAE Crna Gora,organizovati panel diskusiju kako bi širu i stručnu javnost u Crnoj Gori upoznali sa ovom bolešću. Zatim, od 17:00h na programu je film Splav, švedskog reditelja Markusa Lindena, koji donosi skrivenu priču o onome što je opisano kao „jedan od najčudnijih grupnih eksperimenata svih vremena“. Od 19:00h je film Obskuro Baroko grčke rediteljke Evangelie Kranioti, fantastična priča o rodu i želji za transformacijom tijela, kako intimnom tako i društvenom. U 20:15h biće prikazan film Vestvud: Pank, ikona, aktivistkinja rediteljke Lorne Taker, uzbudljiv omaž jednoj od istinskih kulturnih ikona našeg vremena i njenoj borbi da drži do integriteta, principa i svog nasljeđa u svijetu koji se vodi konzumerizmom, profitom i globalnom ekspanzijom.
Poslednjeg festivalskog dana u Podgorici, 14. decembra u sali „Dodest“ biće prikazana dva filma. Prvi, od 18:00h – Naš novi predsjednik čuvenog ruskog reditelja Maksima Pozdorovkina, satira o ruskim medijima i njihovom viđenju američke politike. UBRZAJ 2018 zaključuje svoje ovogodišnje izdanje sa filmom Unuk, reditelja Aleksandra Reljića film koji govori o bivšoj logorašici Evi Mozes Kor, koja je preživjela nacističke smrtonosne eksperimente doktora Jozefa Mengelea, a 2014. simbolično je usvojila unuka komandanta Aušvica Rajnera Hesa. Reditelj filma Aleksandar Reljić i protagonista filma Rajner Hes gosti su ovogodišnjeg festivala UBRZAJ i nakon projekcije filma razgovaraće sa publikom.
Festival filma o ljudskim pravima UBRZAJ 2018 će svoja paralelna izdanja imati i u Berana i Kotoru. Beransko izdanje, 11. decembra, će biti otvoreno u 19:00h projekcijom filma Osmi povjerenik. Narednog dana, 12. decembra u gimnaziji „Panto Mališić“, sa početkom u 12:00h biće prikazan film Unuk nakon čega će učenici imati priliku da razgovaraju sa rediteljem i protagonistom filma – Aleksandrom Reljićem i Rajnerom Hesom. Kasnije toga dana, u Centru za kulturu, od 17:00hbiće prikazan film Crna sjenka zelene energije čiji će reditelj Dragan Gmizić, takođe biti gost Festivala u Beranama. Od 19:00h beranskoj publici biće prikazan mađarski film Zarobljena.
U Kotoru, u kinu Boka 13. decembra sa početkom u 19:00h biće prikazan film Unuk a nakon toga slijedi diskusija sa rediteljem i protagonistom filma – Aleksandrom Reljićem i Rajnerom Hesom. Od 21:00h na programu je film Zarobljena. U kinu Boka će, 14. decembra, takođe biti prikazana dva filma i to u 18:00h – Naš novi predsjednik a u 19:30h film Splav.
UBRZAJ 2018 se realizuje uz podršku Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, Komisije za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću Vlade Crne Gore i Ministarstva kulture Crne Gore, kao i kompanija Metropolis, PG Taxi i Compania de Vinos Montenegro. Partneri Festivala su JU KIC „Budo Tomović”, BELDOCS, Sarajevo Film Festival, KC „Nikola Đurković” iz Kotora, Opština Kotor, Opština Berane, Centar za kulturu Berane i JU Gimnazija „Panto Mališić“, a medijski pokrovitelji javni servis RTCG (TV i portal) i Vijesti (novine, portal i televizija).
Detaljan program Festivala i sve dodatne informacije mogu se pronaći na sajtu http://ubrzaj.me/, a ulaz na sve projekcije, u sva tri grada, je besplatan. Zvanični spot Festivala UBRZAJ 2018 dostupan je na linku https://youtu.be/4vldv54owE4.
Miloš Knežević, direktor Festivala filma o ljudskim pravima UBRZAJ