„Političari vještački pozicioniraju teme koje nijesu od prioriteti za građane i građanke Crne Gore, probubljujući tako podjele, zbog čega dominira uvjerenje da se država kreće u lošem pravcu, da prihodi građana i građanki nisu bolji, kao i da političke promjene donose talas revanšizma, a što je posebno opasno za veličinu i strukturu društva poput crnogorskog“, ocijenjeno je, između ostalog, danas na predstavljanju nalaza istraživanja u okviru zajedničke inicijative Centra za građansko obrazovanje (CGO) i agencije DAMAR – CG puls.
Antiratni pokret u Crnoj Gori 1991/1992
Dvije godine nakon AB revolucije i dolaska „mladih i lijepih“ na čelo Crne Gore, dotadašnji sistem se okrenuo za 180 stepeni. Što se 1988.godine činilo nemogućim, to se desilo brzinom kojom je svijet ostao šokiran. Pao je Berlinski zid i sa njim gvozdena zavjesa. Širom nekadašnjeg Varšavskog pakta održavaju se višepartijski izbori. Litvanija je, u martu 1990.godine, proglasila nezavisnost čime je počeo raspad Sovjetskog Saveza. Poslije četiri decenije postojanja dvije njemačke države, došlo je do njihovog ujedinjenja u oktobru 1990. godine
Krupne stvari se dešavaju i u Jugoslaviji. Savez komunista Jugoslavije (SKJ) prestaje da postoji nakon XIV vanrednog kongresa januara 1990. godine. Tokom ljeta sa tzv. „Balvan revolucijom“ počinju i prvi sukobi između Srba i Hrvata u Krajini. U republikama se tokom cijele 1990. godine organizuju višestranački izbori. Na njima, osim u Srbiji i Crnoj Gori, pobjeđuju partije sa nacionalnim predznakom. Izbori u Crnoj Gori se organizuju u decembru te godine (isti dan kada su bili i u Srbiji) i kao apsolutni pobjednik izlazi Savez komunista Crne Gore. U opoziciji ostaju prodemokratski Savez reforsmkih snaga Jugoslavije, prosrpska Narodna stranka i manjinske partije.
Evropa na raskršću
Evropski projekat gotovo je sigurno najkomplikovaniji i najambiciozniji politički projekat ikada zamišljen, a koji je fazno implementiran od 50-tih godina prošlog vijeka. Vjerovatno je i pretjerano ambiciozno sa moje strane pokušati da njegovu važnost za evropski kontinent svedem na nekoliko paragrafa i objasnim u jednoj kolumni.
No, krenuću od pretpostavke da se evropski projekat u ovom trenutku svog razvoja nalazi na svojevrsnom raskršću. Ako kažem da se evropski projekat nalazi na raskšću, nameću se makar dva pitanja koja će usmjeriti dalji tok ove kolumne. Prvo pitanje na koje moram dati odgovor jeste – kako smo došli do Evrope na raskršću? Drugo, šta zapravo znači da se Evropa nalazi na raskršću?
Krenimo u odgovor na prvo pitanje. Započet 50-tih godina prošlog vijeka osnivanjem Evropske zajednice za ugalj i čelik (EZUČ), kao ideju vodilju imao je trajno rješavanje sigurnosnih problema na evropskom kontinentu i izgradnju dugotrajnog mira. Nastajući u sličnom vremenskom razdoblju kao i neke druge organizacije sličnih proklamovanih ciljeva, evropski projekat se fokusirao na drugačije aspekte bezbjednosnih izazova. EZUČ nije nastao kao klasičan vojno odbrambeni savez, poput Briselskog pakta a kasnije NATO-a, niti je njegova organizacija podsjećala na sisteme kolektivne bezbjednosti zamišljene kroz Društvo naroda, odnosn kasnije kroz Ujedinjenje nacije. Naprotiv, rješenje bezbjednosih izazova osnivači EZUČ-a vidjeli su u intenziviranju ekonomske saradnje, specifično u onim industrijama neophodnim za proizvodnju naoružanja – industrijama uglja i čelika.
Žudnja za Evropom
Umjetnička produkcija u savremenosti djeluje u kontekstu mutikulturnih i transnacionalnih identiteta sa potencijalnošću da ponudi odgovor na reprezentaciju različitih individualnih i kolektivnih pozicija. Nekadašnja pozicija dominantno nacionalnih okvira kulture i umjetničke produkcije određene nacionalnim predznakom ulazila je u dijalog sa drugima, kao forma reprezentacije, kulturne diplomatije i politike prestiža. Funkcionisanje evropskih nacionalnih kultura i samih kulturnih politika, kako se bližila 1992. godina, i posebno nakon ruženja Berlinskog zida transformisana je logikom umrežavanja, partnerstava i koprodukcija u funkciji kreiranja evropskog kulturnog identiteta.
Nacionalne kulture postajale su tako sve više evropske, ne samo u svojoj idejnosti i pripadništvu civilizacijskom krugu kroz mnoštvo umjetnika i djela koja staju u arhiv onoga što nesporno zovemo evropskom kulturom, već i u proklamovanom cilju ujedinjene Evrope nastale na ruševinama njene podijeljenosti, različitih nacionalizama, totalitarizama, iskustvu holokausta i mnoštvu traumatizovanih tačaka njene istorije. Slogan ili načelo Jedinstveni u različitosti, svoje najučinkovitije mjesto pronašao je upravo u kulturi, kako u domenu stvaralaštva, tako i u domenu kulturne baštine. Evropska priča u kulturi ili osvajanje Evrope kroz kulturu postalo je političko načelo principa zajedničkog rada, poziv na zajedničko promišljanje stvarnosti i stvaranja imaginarnih narativa u različitim poljima umjetnosti i kulture. Sasvim konkretno recimo kroz fond i mrežu Savjeta Evrope Euroimages i evropski film koji ne isključuje nacionalne kinematografije, ali ih redefiniše u pravcu kreiranja nespornih zajedničkih vrijednosti, kako u produkciji, tako i u distribuciji filma.
Kome odgovara upis bez kriterijuma na neakreditovane master programe?
Centar za građansko obrazovanje (CGO) poziva rukovodstvo Univerziteta Crne Gore (UCG) da u hitnoj proceduri, i u konsultaciji sa nadležnim Ministarstvom, riješi pitanje upisa na drugu godinu master studija za kandidate koji su prethodni nivo završili po nekom od sistema važećih prije 2017. godine.
Naime, izmjenama i dopunama Zakona o visokom obrazovanju, iz juna 2017. godine, članom 119b stav 3, predviđeno je da lica koja su stekla diplomu u nekom od prethodnih modela studija visokog obrazovanja, a koje su ekvivalentne obimu od 240 ECTS, imaju pravo da direktno upišu drugu godinu master studija. Međutim, UCG nikada nije donio prateća podzakonska akta kojima bi preciznije uredili kriterijumi i način upisa tih studija. Istovremeno, za svaki program, shodno zahtjevu UCG, Ministarstvo je licencom utvrdilo broj studenata, a Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja (AKOKVO) dala akreditaciju. CGO upozorava da ovo u praksi znači da se može desiti da drugu godinu upiše, na primjer, 50 studenata a da su kapaciteti za održavanje nastave i mentorstva ograničeni na 10 ili 20 studenata.